„Brutto” oraz „netto” – pozornie każdy z nas je zna, mówiono o nich w szkole i z pewnością nauczyciel postarał się, abyśmy je rozróżniali. Jednak warto nieco się w nie wgłębić i docenić ich szerokie zastosowanie. Mogą one mieć bowiem co najmniej kilka znaczeń, być może nie wszystkie znamy, co niekiedy może doprowadzić do nieporozumień i interpretacji niezgodnej z intencją.
Pojęcia brutto i netto pojawiają się w odniesieniu do naszych wynagrodzeń, w cenach różnych produktów, mogą dotyczyć również aktywów. Jedną z równie ważnych dziedzin, w których są wykorzystywane jest mierzenie masy, czyli po prostu waga produktów.
Spis treści
Brutto kontra netto co dokładnie oznaczają te dwa pojęcia?
W finansach i do podawania wagi produktów, zarówno z opakowaniem, jak i bez niego – w tych dziedzinach przede wszystkim możemy dostrzec zastosowanie pojęć „brutto” i „netto”. Choć nie zawsze zwracamy na nie uwagę, to jednak są to określenia stale obecne w naszym codziennym życiu.
Z pewnością są to pojęcia szeroko stosowane. Używamy ich w odniesieniu do kwot naszych wynagrodzeń, pojawiają się przy cenach towarów czy usług lub aktywów, a także jeśli chodzi o masę. W każdej sytuacji ich znaczenie będzie nieco inne, dopasowane do sytuacji.
Brutto i netto w przypadku np. produktów spożywczych czy finansowych pomagają nam odróżnić istnienie dodatkowego obciążenia. Gdy kupujemy coś w plastikowym pudełku mamy podaną wagę z nim lub bez niego. Podobnie w finansach podana będzie cena z lub bez podatku.
W związku z powyższym, poszczególne z tych terminów posiadają następujące definicje:
| Brutto | Określa wartość towaru lub usługi z uwzględnieniem wszelkich dodatkowych obciążeń. |
| Netto | Określa wartość towaru lub usługi z pominięciem dodatkowych obciążeń. |
Netto i brutto w wynagrodzeniu naszych pracowników
Wynagrodzenie jest wypłatą pieniężną przyznawaną pracownikom lub też innym osobom fizycznym przez pracodawcę za pracę wykonaną na jego rzecz. W tym obszarze wyróżniamy:
| Płaca brutto, czyli wartość wynagrodzenia brutto | Pod tym pojęciem rozumiemy pełną, całkowita kwotę wynagrodzenia, w skład której wchodzą wszystkie dodatkowe koszta, również ubezpieczenie społeczne (w Polce ZUS), składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT). |
| Płaca netto, czyli wartość wynagrodzenia netto | Jest to kwota wynagrodzenia, jaką otrzymuje pracownik od pracodawcy, już po potrąceniu wszelkich składek i podatków. |
Jeśli chodzi o wynagrodzenie i jego wartość brutto oraz netto każdy z nas powinien dokładnie rozumieć różnicę i wiedzieć, jak wygląda ich rozróżnienie. Będzie to miało istotne znaczenie np. w przypadku rozmów o prace i podawania wysokości wynagrodzenia, gdzie zarówno pracodawca, jak i kandydat mogą mieć inną wartość na myśli.
Większość pracodawców podaje płacę brutto, która stanowi dla nich koszt zatrudnienia pracownika. Znajdują się w niej bowiem wszelkie składki oraz podatki, jakie będzie opłacał pracodawca. Osoba poszukująca pracy będzie jednak bardziej zainteresowana płacą netto, czyli tym ile uzyska „na rękę” za swoją pracę.
Warto więc pamiętać, że inna kwota ma znaczenie dla przedsiębiorcy, a inna dla osoby ubiegającej się o pracę, więc w czasie rozmowy kwalifikacyjnej powinno zostać to uściślone.
Praca dla polskiej firmy, praca za granicą, praca zdalna dla zagranicznej firmy
Trzy wymienione przypadki mogą sprawić, że kwoty netto i brutto będą się różnić. Powyżej przedstawiliśmy jak różnica między jednym a drugim wynagrodzeniem wygląda w czasie pracy dla polskiej firmy. Wówczas otrzymujemy pensję pomniejszoną o odpowiednie składki i podatki.
Jeśli pracujemy za granicą, to pracodawca odprowadza za nas składki i podatki w kraju zatrudnienia, w związku z czym różnica może pojawić się już na poziomie obowiązującej stawki.
Dość korzystna wydaje się sytuacja zdalnej pracy dla zagranicznej firmy, która nie jest płatnikiem VAT w Polsce i nie ma zarejestrowanej w naszym kraju działalności, więc wszelkie podatki płaci za granicą. Wówczas dla pracownika kwota netto jest równa kwocie brutto, a pracodawca musi odpowiednio rozliczyć umowę wedle przepisów obowiązujących w kraju, w którym działa.
Ceny – brutto i netto – co oznaczają?
W niektórych sklepach, przy każdym produkcie znajduje się kilka różnych cen, co zazwyczaj oznacza ich wartości netto oraz brutto. Wówczas ich znaczenie jest następujące:
| Cena brutto | Jest ceną danego produktu wraz z doliczona stawką należnego podatku VAT. |
| Cena netto | Wartość towaru lub usługi bez podatku. |
Zależność pomiędzy cenami netto i brutto najłatwiej obrazuje poniższy schemat:
Cena brutto – stawka podatku = cena netto
Tak więc jeśli rozpatrujemy pojęcia netto i brutto w kontekście ceny, to różnica dotyczy podatku VAT. Powinniśmy jednak pamiętać, że jeśli chcemy precyzyjnie określić cenę netto i brutto to powinniśmy uwzględnić również inne należne podatki takie jak: cło, czy akcyza.
Mimo to ogólnie w gospodarce przyjmuje się założenie, że różnica ta odnosi się jedynie do podatku VAT, w związku z czym kwota netto, jaką podajemy na fakturze zawiera już ewentualną akcyzę jeśli ona występuje.
Obliczanie ceny brutto
Jeśli znamy cenę netto i chcemy obliczyć brutto, można to zrobić za pomocą prostego wzoru:
cena brutto = cena netto*(1+stawka podatku VAT)
Aktywa w wartości netto
Jeszcze jedno ważne znaczenie pojęcia netto pojawia się w odniesieniu do aktywów. Pojęcie aktywów netto wymieniane jest często w zakresie finansów oraz rachunkowości, głównie w odniesieniu do wartości danego przedsiębiorstwa. Termin ten posiada swoją definicję zgodnie z ustawą:
Aktywa netto – stanowią całość aktywów jednostki, pomniejszoną o zobowiązania, które odpowiadają wartościowo kapitałowi (funduszowi) własnemu.
Aktywa netto prezentują więc właściwy majątek przedsiębiorstwa (bez obciążenia zobowiązaniami), jest to kapitał własny prowadzonej przez przedsiębiorcę firmy.
Obliczyć możemy to wykorzystując następujący wzór:
wartość przedsiębiorstwa = aktywa + zobowiązania
Brutto i netto w odniesieniu do masy
Z pewnością właściwie każdy z nas zauważył, że w odniesieniu do wagi towarów w sklepach powszechnie stosuje się pojęcia netto i brutto. Waga towaru ma znacznie m.in. przy transporcie i składowaniu. W tym kontekście posługujemy się dwoma terminami:
| Masa brutto | Jest to waga całkowita towaru, wraz z opakowaniem. |
| Masa netto | Jest to masa towaru bez opakowania. |
Waga opakowania jest więc różnicą pomiędzy masą netto a masą brutto, określa się ją tarą. Ma ona również duże znaczenie w procesach logistycznych.
Masa brutto = masa netto + tara
