Przepisy o podatku VAT pozwalają nam na wyszczególnienie dwóch rodzajów eksportu. Pierwszy z nich nazywa się bezpośrednim, a drugi pośrednim. Ich odpowiednie odróżnianie ma bardzo duże znaczenie dla przedsiębiorcy, gdyż odnosić się będzie do możliwości stosowania stawki VAT 0%. Różnice dotyczyć będą również niezbędnych dokumentów.
Spis treści
Eksport – definicja i najważniejsze informacje
Z całą pewnością przedsiębiorcy, którzy prowadzą eksport powinni doskonale znać różnicę pomiędzy jego formą bezpośrednią a pośrednią, jednak warto zacząć od samego wskazania definicji eksportu. Czym on właściwie jest i jak powinniśmy go rozumieć?
Eksport dotyczy towarów, a dokładnie ich przewożenia. Mogą to być produkty wysyłane lub transportowane z terytorium jednego kraju na terytorium kraju trzeciego.
Dokładną definicję eksportu znajdujemy w ustawie o podatku od towarów i usług art.2, punkt 8. Zapisy wspomnianej ustawy wskazują, że wywóz towarów jest dostawą towarów, które są wysyłane lub transportowane z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej.
Wywóz towarów określany jako eksport dokonywany jest przez:
- kupującego, którego siedziba znajduje się poza krajem, lub w jego imieniu, jednak wyjątkiem są tu towary wywożone bezpośrednio przez kupującego, jeśli mają służyć wyposażeniu lub dostarczeniu rekreacyjnych jednostek pływających, samolotów turystycznych lub innych środków transportu przeznaczonych do celów prywatnych,
- dostawcę lub w jego imieniu.
Warto zaznaczyć, że o eksporcie mówimy jeśli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej zostanie potwierdzony przez Urząd Celny, określony w przepisach celnych.
Eksport nazywany jest również wywozem dóbr, które są wytwarzane w kraju poza jego granicę. Zgodnie z prawem może on być realizowany w mikro skali oraz w skali makro.
Jeśli chodzi o eksport to ma on ogromne znaczenie w kontekście gospodarki danego kraju – im wyższy, tym lepiej. Oddziałuje również na jego bilans płatniczy. W sytuacji, gdy wartość eksportowanych towarów przewyższa wartość tych importowanych możemy mówić o wyraźnym bogaceniu się danego państwa – a to jest właśnie wskaźnikiem tego zjawiska.
Warto wiedzieć, że wzrost lub spadek krajowego eksportu towarów, dóbr materialnych oraz usług w istotny sposób oddziałuje na całą gospodarkę. Może inicjować wzrost gospodarczy lub go hamować, wspierać walutę państwa, czy niwelować bezrobocie. Tak więc z poziomu eksportu dowiadujemy się o kondycji gospodarczej kraju.
Eksport – abyśmy mogli stwierdzić, że mamy z nim do czynienia, muszą być spełnione warunki:
- wywóz poza terytorium UE,
- potwierdzenie przez urząd celny (graniczny terytorium UE),
- dokonany w ramach opłacanej dostawy towarów.
Eksport mikro oraz makro
Jak już wspomnieliśmy o eksporcie możemy mówić w skali mikro oraz makro. W skali mikro może to być jedna firma, która wytwarza usługi lub towary. Pojęcie mikroeksportera może mieć również zastosowanie dla określonego sektora lub dla transportowania za granicę określonej grupy produktów. Z kolei eksport w skali makro postrzegany jest w kontekście całego kraju- czyli całkowity eksport, danego kraju do innych państw na świecie.
Eksport usług
Możemy spotkać się również z eksportem usług. W tym wypadku chodzi o to, że dana firma świadczy swoje usługi poza granicami kraju, dla klienta zza granicy, w jego siedzibie. Również za granicą będzie wówczas odprowadzać podatek VAT, odpowiedni dla danego kraju, gdzie realizuje swoją pracę.
Eksport pośredni i bezpośredni – jakie są między nimi różnice?
Eksport pośredni – W tym wypadku własne towary sprzedawane są poza granice kraju z wykorzystaniem zewnętrznego pośrednika. W związku z tym będąc producentem dostarczamy swój towar do pośrednika, którego zadaniem będzie zajęcie się eksportem w pełnym zakresie. Oznacza to, że wszelkie koszty oraz ryzyko związane z takim przedsięwzięciem spada właśnie na pośrednika. Taka forma eksportu jest bardzo często wybierana przez średnie firmy, gdyż transport pośredni ma stosunkowo niskie ceny, a niweluje ryzyko związane z przewozem towarów na duże odległości.
Możemy również spotkać się z definicją, że eksport pośredni to taki, w którym to zagraniczny nabywca wywozi towary z danego państwa – załatwia transport, zgłasza do urzędu celnego i przeprowadza odprawę. Może to zrobić również osoba przez niego upoważniona do takich działań. Jednak tutaj odpowiedzialność leży po stronie nabywcy – klienta.
Eksport bezpośredni – W tej sytuacji sprzedajemy swoje produkty za granicę, jednak nie korzystamy z pomocy pośredników. Producent ponosi tu większe koszta, jak również ryzyko niżeli w przypadku eksportu pośredniego. Ta forma znajduje więc zastosowanie przede wszystkim w wypadku transportu dóbr inwestycyjnych.
W tej sytuacji druga definicja mówi, że eksporterem jest sprzedawca/ producent, który dokonuje wywozu towarów samodzielnie lub poprzez pośrednika. Jednak to po stronie sprzedawcy leży odpowiedzialność za transport, zgłoszenie i odprawę celną.
Dokładna ocena rozróżnienia pomiędzy eksportem pośrednim a bezpośrednim może zależeć więc od kilku czynników. Podane powyżej drugie definicje każdego z pojęć, wynikają z interpretacji organów podatkowych.
Zerowy VAT – kiedy eksport pozwala na jego zastosowanie?
VAT w wysokości 0% to tzw VAT preferencyjny. Jego zastosowanie jest możliwe w sytuacji, gdy sporządzimy odpowiednią dokumentację dotyczącą wywozu towarów. Zależnie od rodzaju eksportu będą one nieco inne.
Dokumenty w eksporcie pośrednim:
Niezbędny będzie wydruk dokumentu z systemu teleinformatycznego, który w firmie stosowany jest do obsługi zgłoszeń wywozowych, potwierdzony przez urząd celny – będzie to kopia IE-599. Zamiast tego można posłużyć się również kopią zgłoszenia wywozowego w formie papierowej, również powinna ona być potwierdzona przez urząd celny – jest to dokładnie kopia karty 3 dokumentu SAD.
Dokumenty w eksporcie bezpośrednim:
Zastosowanie ma dokument elektroniczny, jaki uzyskiwany jest z systemu teleinformatycznego, który stosuje się w celu obsługi zgłoszeń wywozowych – IE-599. Drugą opcją jest posłużenie się zgłoszeniem wywozowym w formie papierowej, czyli oryginalną kartą SAD3.
Jednak pojawia się tu jeszcze jedna kwestia. Podatnik musi otrzymać dokument potwierdzający eksport przed upływem terminu złożenia deklaracji za dany okres rozliczeniowy. Informacje, iż jest to niezbędne znajdujemy w Ustawie o VAT art. 41 ust.4. W sytuacji, gdy podatnik takiego dokumentu nie posiada ma obowiązek opłacenia podatku VAT odpowiedniego dla danego państwa oraz zbywanego towaru.
Towary w eksporcie są opodatkowane w kraju docelowym, czyli tym, który dane produkty do siebie importuje.
