Zdaniem specjalistów praca w pozycji siedzącej nie jest dla nas ani naturalna, ani zdrowa. Jednak świat czyni obecnie takie postępy technologiczne, że coraz większa ilość zawodów wiąże się z codziennym spędzaniem długich godzin przed komputerem. Niestety w większości przypadków w tej niekorzystnej pozycji.
Istnieje co najmniej kilka rozwiązań, które możemy wziąć pod uwagę, jeśli zależy nam na zapewnieniu pracownikom jak najlepszych warunków wykonywania obowiązków. A zależeć nam powinno, gdyż zdrowy i zadowolony pracownik, z pewnością będzie realizował swoje zadania zdecydowanie wydajniej. Można posłużyć się prostym przykładem. Pojawiają się bóle pleców, które zdecydowanie utrudniają koncentrację, przez co praca przebiega wolniej i mniej dokładniej.
Jak rozwiązać tę sytuację? Jakie są sposoby na zapewnienie pracownikom ergonomicznego miejsca pracy w biurze i oczywiście dlaczego jest to tak istotne? Na te i inne pytania z pewnością znajdziecie poniżej wyczerpujące odpowiedzi.
Spis treści
Z jakich powodów ergonomia w pracy biurowej jest taka ważna?
Jeśli zastanawiamy się z jakich powodów ważne jest zapewnienie pracownikom ergonomicznych warunków pracy biurowej, to przede wszystkim należy zastanowić się, jakie konsekwencje niesie za sobą nieodpowiednie dopasowanie miejsca pracy. Wpływa to na nasz organizm:
- mięśnie w obrębie barków oraz rąk, którymi obsługujemy klawiaturę są przez cały czas pracy statycznie obciążone,
- mięśnie odpowiedzialne za stabilizację kręgosłupa w pozycji siedzącej również są przez cały czas statycznie obciążone,
- mięśnie karku, których zadaniem jest utrzymywanie głowy, w czasie gdy obserwujemy monitor, klawiaturę czy dokumenty także są stale statycznie obciążone.
Do czego więc może doprowadzać nas takie statyczne obciążenie określonych partii mięśni, przy założeniu, że występuje ono stale przez długi czas? Konsekwencji pracy siedzącej dla naszego organizmu jest wiele. Może dojść do dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego, które będą miały charakter bólowy, lokalizujący się przede wszystkim w okolicy barków, szyi, karku, odcinka lędźwiowego kręgosłupa czy rąk.
Początkowo dolegliwości bólowe można leczyć zachowawczo, poprzez np. ćwiczenia rehabilitacyjne i niezbędne zmiany w ergonomii pracy. Jeśli jednak sytuacja zostanie utrzymana to może dochodzić do zapalenia stawów, zapalenia pochewek ścięgnistych czy zwyrodnień w stawach kręgosłupa.
Co jest więc dokładnie celem ergonomii w pracy biurowej?
Odpowiednie dopasowanie stanowiska pracy jest bardzo indywidualną kwestią, zależeć będzie bowiem od wzrostu, gabarytów, ale i kwestii psychicznych danej osoby. W związku z tym, aby zapewnić każdemu pracownikowi ergonomię pracy, koniecznie należy skupić się na jej podstawowych wyznacznikach i celach:
- stanowisko pracy powinno być dopasowane do specyfiki wykonywanego zawodu,
- warunki pracy powinny być jak najbardziej komfortowe, a jeśli takie nie są należy zadbać o ich poprawę,
- stanowisko pracy powinno zostać dopasowane do możliwości pracownika,
- narzędzia pracy powinny być dopasowane, aby jej wykonywanie było bezpieczne i komfortowe,
- ograniczanie ilości błędów,
- zwiększanie poziomu wydajności pracowników,
- dbanie o właściwą higienę pracy i bezpieczeństwo.
W przypadku pracy biurowej ergonomia ma ogromne znaczenie. Z pozoru może się wydawać, że jest to zajęcie proste, jednak po kilku godzinach przed ekranem możemy być bardziej zmęczeni psychicznie i fizycznie niż po dłuższej pracy fizycznej – gdyż właśnie taka jest dla nas bardziej naturalna. Kluczowe jest więc, aby pracodawcy dbali odpowiednio o komfort swoich pracowników, a tym samym również o ich zdrowie, gdyż dzięki odpowiedniemu miejscu do pracy można uniknąć wielu problemów zdrowotnych, a przez to także błędów w pracy i pogorszenia się wydajności.
Pamiętajmy, że ergonomia pracy nie wiąże się jedynie z tym w jakiej pozycji się znajdujemy. Na komfort naszej codziennej pracy może wpływać więcej czynników, o minimalizowanie których powinien odpowiednio zadbać pracodawca. Wyróżniamy pośród nich:
- wspomniane już obciążenia mięśniowo-szkieletowe,
- nieodpowiednie oświetlenie – przed komputerem nieustannie wysilamy wzrok, jeśli oświetlenie nie jest odpowiednie, to zdecydowanie szybciej odczujemy znaczne zmęczenie,
- stres – poziom stresu również ma wpływ na komfort naszej pracy oraz poziom wydajności, nawet jeśli przez pewien czas prowadzi do jej zwiększenia, do w dłuższej perspektywie może być niszczący,
- hałas – niestety pomieszczenia związane z pracą biurową bardzo często są głośne, szczególnie jeśli pracujemy w tzw open space. Wówczas dzwonią telefony i głośno chodzą inne urządzenia, stale słychać rozmowy. Rozwiązań na hałas jest co najmniej kilka. Wiele zależy tu od tego, jakie zadania mamy do wykonania. Dla niektórych osób odpowiednią metodą do skutecznego wykonywania powierzonych zadań okazuje się możliwość słuchania muzyki w słuchawkach i całkowite odłączenie się od otoczenia.
- Niewłaściwa wentylacja – ilość tlenu, czyste powietrze, odpowiednia temperatura i wilgotność, nawet jeśli wydaje nam się, że nie to wszystkie te elementy silnie na nas oddziałują. Dlatego pracodawca powinien zadbać o wydajność wentylacji.
- Narażenie na szkodliwe substancje chemiczne,
- obciążenie termiczne, czyli nieodpowiednia temperatura w biurach.
Co zrobić aby pracownicy pracowali wydajniej, a ergonomia pracy była odpowiednia?
Z punktu widzenia pracodawcy kluczowe będzie odpowiednie dostosowanie warunków do każdego z pracowników, jak również regularne kontrolowanie czy są one odpowiednio wykorzystywane. Każdy z pracowników powinien mieć zagwarantowane w miejscu pracy:
- odpowiednie wyposażenie w niezbędne narzędzia pracy – zalicza się tu sprzęt komputerowy, drukarki, kserokopiarki i inne,
- pomieszczenia dla pracowników o odpowiedniej przestronności,
- wydzielone strefy dla klientów,
- biurka powinny być na tyle duże, aby spokojnie mieścił się na nim niezbędny sprzęt oraz dokumenty,
- konieczne jest również zadbanie o bezpieczne drogi komunikacyjne,
- odpowiednie wyposażenie w meble biurowe – szczególne znaczenie w przypadku pracy biurowej będą miały siedziska, jednak nie tylko, pod uwagę należy wziąć również biurka, czy podnóżki,
- zapewnienie niskiego poziomu hałasu, zgodnego z normami przewidzianymi dla pracy umysłowej,
- odpowiednie i równomierne oświetlenie,
- wilgotność oraz temperatura w pomieszczeniach na takim poziomie, aby wszyscy mieli zapewniony komfort cieplny.
Co ma znaczenie dla ergonomii pracy w biurze?
| Krzesło | Powinno ono gwarantować pracownikowi utrzymanie wygodnej pozycji ciała. Dodatkowo zaleca się, aby było wyposażone w podłokietniki, regulację wysokości siedziska w zakresie 40-50 cm od podłogi, regulację pochylenia oparcia, regulację wysokości oparcia. Siedzisko powinno być odpowiednio wyprofilowane do części udowej nóg, zaś oparcie powinno być wyprofilowane do naturalnego wygięcia kręgosłupa. |
| Podnóżek | Podnóżki wykorzystuje się na życzenie konkretnego pracownika. Są one również wskazane przy niższym wzroście, gdy siedząc na krześle pracownik nie ma możliwości płaskiego, spoczynkowego ustawienia stóp na podłodze. Ustawienie podnóżka na podłodze również jest bardzo ważne, jego kąt nie powinien być bowiem większy niż 15 stopni. |
| Biurko | W jego przypadku liczy się szerokość i wielkość. Z pewnością konieczne będzie ustawienie odpowiedniego wyposażenia. Jednak pracownik powinien mieć możliwość rozstawienia go w odpowiednich odległościach od siebie, tak aby w czasie pracy nie było konieczności przyjmowania pozycji wymuszonych. Niekiedy zalecana jest praca na stojąco. W tym celu wykorzystuje się specjalne biurka z regulowaną wysokością lub takie, przy których cały czas się stoi. |
| Odpowiednie ułożenie rąk | Krzesło, biurko i podłokietniki, to one odpowiadają za odpowiednie ułożenie rąk. Należy ustawić je w taki sposób, aby ułożenie rąk w czasie obsługiwania klawiatury było jak najbardziej naturalne. Zaleca się aby pomiędzy ramieniem a przedramieniem był co najmniej kąt prosty. Dzięki tej prostej zasadzie mięśnie zostaną znacząco odciążone. |
| Monitor | Kluczowe jest jego odpowiednie ustawienie. Powinien znajdować się na biurku w odległości 40-75 cm od naszych oczu. Natomiast kąt obserwacji ekranu powinien wynosić od 20 do 50 stopni w dół od linii poziomej prowadzonej na wysokości oczu. Dzięki temu oczy i kark zostaną znacząco odciążone. |
| Oświetlenie | Najlepiej jeśli jest naturalne, nie powoduje ono tak silnego męczenia się wzroku, a pracownikowi zdecydowanie łatwiej będzie się skupić. Kluczowe jest tu również ustawienie monitora względem okna. Najlepiej jeśli postawimy go prostopadle, aby nie było możliwości odbijania się od niego światła. |
| Czystość stanowiska pracy | Zdecydowanie łatwiej skoncentrować się na wykonywanych czynnościach i obowiązkach jeśli na naszym biurku panuje ład. Warto więc dbać, aby pracownicy przestrzegali porządku. |
Przerwa w pracy! O tym powinien pamiętać i pracownik i pracodawca. Po każdej godzinie pracy przed komputerem zaleca się zrobienie 5 minutowej przerwy. W tym czasie wstajemy i wykonujemy proste ćwiczenia, tak aby zmienić obciążenia mięśniowe i uniknąć dokuczliwych dolegliwości bólowych.
Wciąż wielu pracodawców nie dba o ergonomię, a pracownicy się o nią nie upominają!
Jak pokazują dane statystyczne nadal wielu z nas ma złe nawyki w pracy:
– 74% garbi się siedząc przy biurku,
– 77% siedzi ze skrzyżowanymi nogami pod biurkiem,
– 86% zapomina o konieczności zrobienia krótkiej przerwy po godzinie pracy przed komputerem.
Nawet 60% europejskich pracowników biurowych stwierdza, że ich wydajność i zaangażowanie w pracę jest zdecydowanie niższe przez dolegliwości jakie wynikają z obowiązków wykonywanych w nieergonomicznych warunkach.
