Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z wieloma obowiązkami, w tym z koniecznością opłacania składek na ubezpieczenie społeczne (ZUS). Wielu przedsiębiorców poszukuje sposobów na zminimalizowanie tych kosztów, a jednym z rozwiązań może być założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (spółki z o.o.). W niniejszym artykule przyjrzymy się, czy i jak spółka z o.o. może uniknąć opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, oraz jakie warunki prawne muszą zostać spełnione, aby działać zgodnie z polskim prawem.
Spis treści
ZUS w Polsce i obowiązek opłacenia składek
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) pełni kluczową rolę w systemie ubezpieczeń społecznych w Polsce. ZUS odpowiada za gromadzenie i dystrybucję składek na ubezpieczenia społeczne, które obejmują ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe. Obowiązek płacenia składek ZUS dotyczy wszystkich osób prowadzących działalność gospodarczą, pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, a także osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia. Wysokość składek oraz zasady ich opłacania są określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepisy te mają na celu zapewnienie stabilności finansowej systemu ubezpieczeń społecznych i ochronę socjalną pracowników oraz przedsiębiorców. Obowiązek płacenia składek jest jednym z głównych obowiązków każdego przedsiębiorcy, a jego nieprzestrzeganie może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i finansowych, w tym naliczenia odsetek za zwłokę oraz wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez ZUS.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością a obowiązek płacenia składek na ZUS
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest popularną formą prowadzenia działalności gospodarczej, głównie ze względu na ograniczenie odpowiedzialności wspólników do wysokości wniesionych wkładów. W kontekście ZUS warto rozróżnić dwie sytuacje: jednoosobową spółkę z o.o. oraz spółkę z o.o. posiadającą więcej niż jednego wspólnika.
Jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością a ZUS
W przypadku jednoosobowej spółki z o.o. jej właściciel jest traktowany jak osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą i podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Oznacza to, że właściciel jednoosobowej spółki z o.o. musi opłacać składki na ubezpieczenia społeczne (ZUS), podobnie jak osoby prowadzące indywidualną działalność gospodarczą.
Jednakże istnieją pewne strategie, które mogą pomóc w zmniejszeniu kosztów związanych z ZUS:
- Zatrudnienie na umowę o dzieło: Właściciel jednoosobowej spółki z o.o. może zawierać umowy o dzieło z innymi podmiotami. Umowy te nie podlegają obowiązkowi opłacania składek ZUS, pod warunkiem że nie mają cech umowy o pracę lub umowy zlecenia.
- Wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu: Jeżeli właściciel jednoosobowej spółki z o.o. pełni funkcję członka zarządu na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników, a nie na podstawie umowy o pracę czy zlecenia, wynagrodzenie za pełnienie tej funkcji nie podlega obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.
Spółka z o.o. z wieloma wspólnikami a składki na ubezpieczenie społeczne
W przypadku spółki z o.o. z więcej niż jednym wspólnikiem sytuacja wygląda inaczej. Wspólnicy nie są automatycznie objęci obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, chyba że pełnią określone funkcje w spółce lub otrzymują wynagrodzenie z tytułu umów, które podlegają obowiązkowi opłacania składek.
- Umowa o dzieło i umowa zlecenie: Wspólnicy mogą zawierać umowy o dzieło, które nie podlegają obowiązkowi opłacania składek ZUS. Umowy zlecenia są już objęte składkami, chyba że zawierają je z innym podmiotem niż własna spółka z o.o.
- Pełnienie funkcji członka zarządu: Wspólnicy pełniący funkcje członka zarządu na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników mogą otrzymywać wynagrodzenie, które nie jest objęte składkami ZUS, o ile nie mają podpisanej umowy o pracę czy zlecenia.
Sposoby na minimalizację kosztów ZUS w spółce z o.o.
Istnieje kilka legalnych sposobów, które mogą pomóc w minimalizacji kosztów związanych z ZUS w spółce z o.o.:
- Optymalizacja struktury zatrudnienia: Zatrudnianie pracowników na umowy o dzieło lub korzystanie z outsourcingu może pomóc w obniżeniu kosztów związanych z ZUS.
- Wypłata wynagrodzeń w formie dywidendy: Wspólnicy mogą decydować o wypłacie zysków w formie dywidendy, która nie podlega składkom ZUS.
- Rejestracja działalności za granicą: W niektórych przypadkach możliwa jest rejestracja działalności w kraju, gdzie składki na ubezpieczenia społeczne są niższe. Wymaga to jednak dokładnej analizy prawnej i podatkowej.
- Korzystanie z ulg i zwolnień: Przepisy prawa przewidują różne ulgi i zwolnienia z obowiązku opłacania składek ZUS, które mogą być dostępne dla spółek z o.o. Warto zasięgnąć porady prawnej, aby skorzystać z dostępnych możliwości.
Podstawy prawne i przepisy regulujące składki ZUS
Polskie przepisy regulujące obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne znajdują się głównie w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266 z późn. zm.). Warto zapoznać się z najważniejszymi artykułami tej ustawy:
- Art. 6 ust. 1 pkt 5: Dotyczy obowiązku ubezpieczeń społecznych dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.
- Art. 9 ust. 1: Określa zasady objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia.
- Art. 12 ust. 1: Reguluje zasady zwolnienia z obowiązku ubezpieczeń społecznych dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą w określonych sytuacjach.
Ubezpieczenie zdrowotne a opłacanie składek społecznych
Ubezpieczenie zdrowotne w Polsce, podobnie jak składki na ubezpieczenie społeczne, jest obowiązkowe dla wszystkich osób prowadzących działalność gospodarczą, pracowników oraz zleceniobiorców. Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest naliczana od dochodów i przekazywana do Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), który finansuje świadczenia medyczne dla ubezpieczonych. Wysokość składki zdrowotnej wynosi obecnie 9% podstawy wymiaru, przy czym 7,75% tej kwoty można odliczyć od podatku dochodowego. Warto zaznaczyć, że opłacanie składki zdrowotnej jest niezależne od składek na ubezpieczenia społeczne i nie można jej uniknąć, nawet jeśli przedsiębiorca korzysta z różnych form optymalizacji składek ZUS. Ubezpieczenie zdrowotne zapewnia dostęp do bezpłatnej opieki zdrowotnej w ramach publicznego systemu ochrony zdrowia. Brak opłacania składki zdrowotnej może skutkować utratą prawa do korzystania z tych świadczeń oraz nałożeniem kar finansowych przez ZUS.
Zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne
Polskie prawo przewiduje kilka sytuacji, w których przedsiębiorcy mogą skorzystać ze zwolnień z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Jednym z takich przypadków jest „ulga na start” dla nowych przedsiębiorców, którzy przez pierwsze sześć miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej są zwolnieni z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, płacąc jedynie składkę zdrowotną. Po zakończeniu okresu ulgi mogą oni skorzystać z preferencyjnych składek ZUS przez kolejne 24 miesiące, tzw. mały ZUS. Kolejną możliwością są umowy o dzieło, które nie są objęte obowiązkiem opłacania składek ZUS, pod warunkiem że nie mają cech umowy o pracę lub umowy zlecenia. Przepisy te mają na celu wsparcie nowych przedsiębiorców oraz tych, którzy świadczą swoje usługi na podstawie określonych umów cywilnoprawnych. Dodatkowo niektóre grupy zawodowe oraz osoby prowadzące działalność w ramach szczególnych warunków mogą być częściowo lub całkowicie zwolnione z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, co jest regulowane odrębnymi przepisami.
Podsumowanie — czy można nie płacić ZUS?
Choć prowadzenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie zawsze zwalnia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, istnieją legalne metody, które mogą pomóc w minimalizacji tych kosztów. Kluczowe jest zrozumienie przepisów prawnych i odpowiednie dostosowanie struktury działalności gospodarczej. Warto skonsultować się z prawnikiem lub doradcą podatkowym, aby uniknąć błędów i w pełni wykorzystać dostępne możliwości.
Dzięki świadomemu podejściu do zarządzania składkami ZUS, przedsiębiorcy mogą znacząco obniżyć koszty prowadzenia działalności gospodarczej, jednocześnie działając zgodnie z obowiązującym prawem.
