Celem tworzenia każdego modelu biznesowego jest zwiększanie poziomu konkurencyjności swojej firmy, zyskiwanie nowych segmentów klientów, czy lepsze wykorzystywanie posiadanych zasobów. Kluczowy jest tu przychód, który dzięki odpowiedniej analizie może być zdecydowanie wyższy. Co więc powinniśmy wiedzieć o istniejących modelach biznesowych i jak zastosować model biznesowy Canvas?
Spis treści
Czym jest model biznesowy?
Zacznijmy od ogólnej definicji modelu biznesowego. Musisz bowiem wiedzieć, że istnieje ich wiele, mają różne zastosowanie i możliwości, jakie dają ich wyniki. Schematy biznesowe koncentrują się jednak na osiąganiu większych dochodów i budowaniu przewagi konkurencyjnej.
To, na jaki schemat się zdecydujemy i wdrożymy do naszego przedsiębiorstwa musi być uzależnione od segmentu rynku, w jakim działamy, a także od modeli, jakie stosowane są przez konkurencję. Dobry model prowadzi zawsze do wytworzenia takiej wartości dla klientów firmy, która stanie się przewagą konkurencyjną.
Model biznesowy powinien składać się z czterech kluczowych elementów:
- propozycji wartości dla klienta,
- kluczowych zasoby,
- formuły zysków,
- kluczowych procesów.
Jednak w modelu biznesowym uwzględnić należy wybory podejmowane przez menagerów. W związku z tym znaczenie będą miały m.in:
- zasady wynagradzania pracowników,
- umowy z dostawcami,
- lokalizacja obiektów,
- pomysły sprzedażowe,
- pomysły marketingowe.
Model biznesowy obejmuje wszystkie zasady związane z funkcjonowaniem danej firmy.
Czym jest Business Model Canvas?
Za przełom w popularyzacji modeli biznesowych niepodzielnie odpowiada Alexander Osterwalder. To właśnie on dokonał opracowania Bussines Model Canvas, który w naszym kraju określany jest również jako model biznesowy Canvas. Jest on uproszczeniem całego pojęcia modelu biznesowego i ułatwieniem dla przedsiębiorców, którzy decydują się na jego wdrożenie.
Mamy tu do czynienia z narzędziem, które sprawia, że zrozumienie mechanizmu projektowania modelu biznesowego staje się zdecydowanie prostsze, niezależnie od tego, jakiego przedsiębiorstwa czy produktu cyfrowego dotyczy. Model Canvas skupia się przede wszystkim na oferowaniu wartości wyselekcjonowanej grupie klientów, takiej, która skorzysta na oferowanym produkcie.
Musimy jednak pamiętać, że aby nasz model zadziałał, niezbędne są elementy, które umożliwią dostarczenie wartości. Pośród nich wyróżniamy:
- kanały umożliwiające dotarcie do klientów,
- budowanie i utrzymywanie relacji z klientami,
- działania i zasoby kluczowe dla powodzenia biznesu,
- partnerzy,
- właściwa struktura kosztów i przychodów.
Wykorzystując szablon modelu biznesowego w łatwy i przystępny sposób zaprojektujesz, zdefiniujesz i zwizualizujesz swoje idee biznesowe, a do tego wszystkiego potrzebna będzie tylko jedna kartka. Canvas jest rozwiązaniem, które doskonale sprawdzi się w każdej firmie, niezależnie od branży i wielkości. Taki szablon może być z powodzeniem wykorzystywany przez startupy, jak i wielkie korporację międzynarodowe.
Przewaga modelu Canvas nad innymi modelami dostępnymi w biznesie, to przede wszystkim prostota i przejrzystość. Właśnie dlatego wiele firm, tak chętnie po niego sięga. Twórca omawianego modelu przeanalizował działalność firm z różnych branż i na podstawie swoich obserwacji, dokonał wyodrębnienia dziewięciu podstawowych elementów każdego biznesu. Wiążą się one w sposób bezpośredni z najważniejszymi obszarami działalności biznesowej: z klientami, ofertą, infrastrukturą oraz odpowiednia pozycją finansową.
Gdy będziemy zabierać się do zaprojektowania takiego modelu biznesowego dla naszego przedsiębiorstwa, to położymy przed sobą jedną kartkę papieru, na której znajdzie się 9 odpowiednich bloków. Odpowiadać one będą elementom wyodrębnionym przez Osterwaldera. Gdy wypełnimy poszczególne pola, w sposób jasny i przejrzysty dostrzeżemy obraz zasad organizacji firmy.
Elementy Business Model Canvas
Model biznesowy Canvas składa się z 9 elementów:
- Segmentacja klientów – docelowe grupy klientów. Od tego elementu powinniśmy rozpocząć wypełnianie naszego modelu. Musimy wyodrębnić poszczególne grupy naszych klientów docelowych.
- Propozycja wartości – korzyści, jakie otrzyma od nas klient, to co daje nam przewagę nad konkurencją, znaczenie ma tu unikalność.
- Kanały dystrybucji – czyli drogi, jakimi możemy dotrzeć do naszych potencjalnych klientów, aby doszło do sprzedaży.
- Relacje z klientami – charakterystyka relacji, jakie firma zawiera z klientami.
- Struktura przychodów – źródła przychodów – jak produkt, czy usługa będą generować nam przychód. Mogą one się różnić zależnie od segmentu klientów.
- Kluczowe zasoby– czyli te, które posiada firma i są one niezbędne do prowadzenia danego biznesu.
- Kluczowe czynności – główne działania i procesy, które firma musi zrealizować, aby dostarczyć wartość dodaną, nawiązać relację z klientem oraz wygenerować przychód.
- Kluczowi partnerzy – partnerzy biznesowi niezbędni do funkcjonowania danego biznesu. Zwykle zalicza się tu sprzedawców, dystrybutorów, dostawców i podwykonawców.
- Struktura kosztów – wszystkie wydatki związane z funkcjonowaniem wdrożonego modelu biznesowego.
Jak przygotować dobry Business Model Canvas?
Przede wszystkim warto skorzystać z gotowego szablonu, który będzie zawierać każdy element modelu biznesowego. Położymy wówczas przed sobą jedną kartkę, na której znajdzie się odpowiednia tabela. Na samej górze wpisujemy nazwę projektu, a następnie podążamy według wyszczególnionych powyżej elementów.
Najpierw musimy określić grupę docelową dla naszego produktu lub usługi. W tym celu warto zadać sobie kilka podstawowych pytań: Kto będzie naszym klientem? Dla kogo tworzymy wartość? Czyj problem zostanie rozwiązany przez nasz produkt/usługę? oraz Kto za to zapłaci. Odpowiedzi wpisujemy w odpowiednią rubrykę naszej tabeli.
W kolejnym kroku określamy unikalną propozycję wartości. Chodzi tu o przedstawienie argumentu lub nawet kilku, które sprawią, że klient wybierze właśnie nasz produkt czy usługę, a nie konkurencji. W przypadku modelu Canvas propozycje wartości mogą zawierać się w dwóch grupach. Pierwsza z nich dotyczy jakości, czyli pojawi się tu np. wyjątkowy design, bardzo miła obsługa, pozytywne doświadczenia. Druga natomiast skupia się na ilości, czyli zaliczymy do niej: niższą cenę, redukcję kosztów, czy krótki czas realizacji.
W trzecim elemencie określamy kanały sprzedaży, czyli drogi, jakimi klient dowie się o istnieniu naszego produktu lub usługi. Tutaj powinniśmy postawić sobie kolejne pytania: Gdzie bywają nasi klienci? Co czytają? W jakich mediach warto się pojawiać? Które kanały wewnętrzne najlepiej wykorzystać do komunikacji?
Czwarty element modelu Canvas dotyczy relacji z klientami. Chodzi tu o to, jak będą wyglądały interakcje naszej firmy z klientami. Po raz kolejny najlepiej rozpatrywać ten punkt w oparciu o kilka pytań: Jakiego rodzaju obsługi/relacji oczekują/ potrzebują nasi klienci? Jakie będą tego koszty? Jaka z dostępnych form będzie miała najlepsze przełożenie na sprzedaż?
W piątej rubryce musimy wyszczególnić źródła przychodów dla naszej firmy. Jej główna działalność jest tu oczywista, jednak może się okazać, że mniejsze poboczne przychody również będą miały istotny wpływ na kondycję przedsiębiorstwa. Postawmy więc sobie następujące pytania: Które elementy usług będą darmowe, a które płatne? Za co klienci będą mogli i będą chcieli nam zapłacić? Ile pojedyncze źródła przychodów wnoszą do całości zysków naszego przedsiębiorstwa?
Szósty punkt wyszczególnia zasoby, jakie będą nam niezbędne do prowadzenia biznesu. Znaleźć musza się tu ludzie, wkład finansowy, a w niektórych branżach zaliczyć należy również maszyny. Zastanówmy się więc jakich zasobów wymaga nasza propozycja wartości? Co jest nam potrzebne, aby każdy element modelu działał zgodnie z naszymi założeniami.
Siódmy element to główne zadania i procesy. Wypisujemy tu wszystkie działania, które pozwalają nam oferować klientom dany produkt, czy usługę. Odpowiadamy więc na pytania: Jakich działań wymaga nasza propozycja wartości, obsługa klienta, kanały sprzedaży i źródła przychodów?
Ósma rubryka w naszym modelu obejmuje kluczowych partnerów. Znajdą się tu firmy, dystrybutorzy czy organizacje. Dokładnie rzecz ujmując ci partnerzy, bez których działanie naszego biznesu nie będzie możliwe. Kim wiec są nasi kluczowi partnerzy czy dostawcy? Co będziemy mogli od nich otrzymać i co sami możemy im dać?
Ostatni dziewiąty element to struktura kosztów. Musimy zawrzeć tu wszystkie wydatki i inwestycje związane z realizacją naszego modelu biznesowego. Jakie więc najważniejsze koszty wiążą się z modelem naszego działania? Które zasoby i działania są najdroższe?
Korzyści z tworzenia modeli biznesowych
Stosowanie modeli biznesowych pozwala na określenie, czy działania naszej firmy są właściwie ukierunkowane na dostarczenie klientom wartości, a także czy nasz biznes rozwija się we właściwym kierunku. Pomagają nam one analizować kluczowe obszary prowadzonego biznesu i wyciągać wnioski z dotychczas podjętych działań.
Podstawową korzyścią będzie tu więc stosunkowo proste odnalezienie w naszym pomyśle biznesowym słabych stron, a także możliwość określenia tego, jakie stoją przed nami wyzwania i z jakim ryzykiem się wiążą. Lean Canvas może posłużyć do usprawnienia pracy zespołowej. Można go ponadto wykorzystać, aby zaprezentować podstawowe założenia biznesowe naszej firmy, tak aby wszyscy członkowie zespołu doskonale wiedzieli, jaka jest ich rola w dążeniu do wspólnego celu.
Dzięki modelowi Canvas w prosty, obrazowy sposób przedstawimy swój pomysł biznesowy partnerom i inwestorom.
