Kwota wolna od podatku oznacza, że od konkretnej sumy nie musimy płacić podatku. Określa się to w rozliczeniu rocznym PIT-36 lub PIT-37. Można wykorzystać ją do różnej wysokości, a im więcej zarabiamy tym mniejsza jest kwota nieopodatkowana, jaka nam przysługuje. Na chwilę obecną w Polsce najwyższa kwota wolna od podatku wynosi 8000zł.
Spis treści
Właściwie każdy z nas jest podatnikiem, opłacamy podatek dochodowy jako osoba fizyczna lub osoba prawna. W związku z tym, aby dokonywać poprawnych rozliczeń z urzędem skarbowym musimy znać przynajmniej podstawowe pojęcia i obowiązujące zasady. Pośród nich z pewnością pojawi się właśnie kwota wolna od podatku. Czy wiemy czym ona dokładnie jest? Jak ją stosować i komu przysługuje?
Jak powinniśmy rozumieć kwotę wolną od podatku?
Kwota wolna od podatku zgodnie z definicją jest kwotą, która odpowiada pewnej wysokości naszego dochodu, od której nie musimy odprowadzać do urzędu skarbowego podatku dochodowego od osób fizycznych PIT.
W związku z tym jeśli w roku 2021 nasze zarobki zmieszczą się w kwocie wolnej od podatku, to pojawi się konieczność rozliczenia z urzędem skarbowym poprzez złożenie odpowiedniego druku, jednak nie będzie obowiązkowego podatku do zapłacenia od zarobionej sumy, wówczas również wpłacone zaliczki zostaną zwrócone.
Konieczne jest jednak rozliczanie się z urzędem skarbowym na zasadach ogólnych, według dwustopniowej, progresywnej skali podatkowej – tylko w takiej opcji przysługuje nam kwota wolna od podatku.
Przy jakich deklaracjach PIT ma znaczenie kwota wolna od podatku?
Warto wiedzieć, że kwota wolna od podatku ma zastosowanie jedynie przy niektórych deklaracjach PIT. Oznacza to, że nie każdy będzie miał możliwość z niej skorzystać. Kwota dochodu wolna od podatku odnosi się jedynie do podatników, którzy rozliczają się z urzędem skarbowym na zasadach ogólnych, według dwustopniowej skali podatkowej – 17 oraz 32 %.
Zostanie ona odpowiednio uwzględniona w naszym rozliczeniu podatkowym za poprzedni rok, jeśli składamy deklarację PIT-36 lub PIT-37. W związku z tym kwota wolna od podatku nie przysługuje chociażby przedsiębiorcom rozliczającym się na zasadach podatku liniowego, karty podatkowej czy ryczałtem.
Jaka jest wysokość kwoty wolnej od podatku w Polsce?
W naszym kraju kwota wolna od podatku utrzymywała się na właściwie niezmienionym poziomie aż do roku 2017. Właśnie wtedy rząd podjął decyzję o jej stopniowym podwyższaniu. Główną przyczyną takich działań był fakt, że w tym czasie w większości innych europejskich państw była ona już na zdecydowanie wyższym poziomie.
Odpowiednie zmiany wprowadzono więc w życie już w 2017 roku.
W roku 2017 kwota wolna od podatku wynosiła 6,6 tys. zł, w 2021 wynosiła 8 tys. zł, natomiast w roku 2022 jest równa 30000.
Korzystały na tym przede wszystkim osoby, które w ciągu roku uzyskują najniższe dochody. Najczęściej więc dotyczyła to tych, którzy utrzymują się jedynie z prac dorywczych lub żyją z zasiłków. Jednak obecnie podwyższona stawka pozwoli skorzystać z kwoty wolnej znacznie większej ilości podatników.
Zmiana wysokości kwoty wolnej od podatku w Polsce była potrzebna, a złożyło się na nią kilka czynników. Przede wszystkim wzrosło najniższe wynagrodzenie osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, wprowadzono również minimalną stawkę godzinową, która co roku jest coraz wyższa.
Jak zmieniała się kwota wolna od podatku w Polsce na przestrzeni lat?
2002 | 2727,16 PLN |
2003-2006 | 2789,89 PLN |
2007 | 3013,37 PLN |
2008-2016 | 3091 PLN |
2017 | 6600 PLN |
2018 | 8000 PLN |
2019 | 8000 PLN |
2020 | 8000 PLN |
2021 | 8000 PLN |
2022 | 30000 PLN |
Widoczny jest więc wyraźny wzrost kwoty wolnej od podatku w 2017 roku. Jednak w tym czasie pojawiła się jeszcze jedna zmiana. Kwota ta stała się bowiem degresywna, co oznacza, że im więcej zarabiamy, tym niższa kwota wolna od podatku nam przysługuje.
Kwota wolna od podatku a ulgi podatkowe
Kwota wolna od podatku w Polsce oraz wszelkie związane z nią zagadnienia zostały uregulowane przez Ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych z 26 lipca 1991 roku. Na każdy rok przeprowadzana jest nowelizacja przepisów tej ustawy, co skutkuje ustaleniem obecnie obowiązującej kwoty wolnej od podatku.
W tej samej ustawie znajdują się również ulgi podatkowe, z których można skorzystać składając deklarację podatkową PIT. Zmiany w ustalaniu odpowiedniej kwoty wolnej od podatku, nie mają wpływu na ulgi, z jakich może skorzystać podatnik w swojej deklaracji podatkowej.
Jakie ulgi pozostają obowiązujące?
- Ulga na darowizny przeznaczone na cele kultu religijnego, charytatywno-opiekuńcze kościelnych osób prawnych, charytatywne – przeznaczone na organizacje pożytku publicznego.
- Ulga na zapłacone w określonym roku podatkowym składki ZUS za podatnika lub osobę współpracującą, dotyczy to również składek zapłaconych za granicą w krajach należących do Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, oraz Konfederacji Szwajcarskiej, które zostały odliczone za granicą.
- Ulga na darowizny dla honorowych krwiodawców.
- Ulga na darowizny na cele edukacji zawodowej.
- Ulga rehabilitacyjna.
- Ulga internetowa – odliczenie w wysokości 760 zł rocznie z tytułu korzystania z sieci internetowej.
- Ulga na darowizny laptopów oraz tabletów.
- Ulga na wydatki na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego.
- Ulga termomodernizacyjna.
- Ulga na darowizny na walkę z COVID-19.
- Ulga na działalność badawczo-rozwojową.
Można skorzystać z większej ilości ulg podatkowych, jeśli tylko nam przysługują. Wówczas można doprowadzić do obniżenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, dzięki czemu pojawi się również możliwość skorzystania z wyższej kwoty wolnej od podatku. W związku z tym podatek, jaki będzie do zapłacenia będzie niższy.
Obliczanie kwoty wolnej od podatku w Polsce
W rozliczeniach podatkowych za rok 2021, które należy złożyć do końca kwietnia 2022 obowiązująca jest kwota wolna od podatku w wysokości 8000 zł (rozliczamy się za 2021). Z nowej kwoty wolnej od podatku, czyli 30000 skorzystamy w 2023 rozliczając się za rok 2022. W jaki sposób jednak możemy obliczyć ile z niej nam przysługuje?
Pod uwagę należy wziąć dochód wykazany w deklaracji rocznej, oraz ulgi podatkowe, z jakich będziemy mogli skorzystać. Ulgi powodują obniżenie podstawy opodatkowania, czyli naszego dochodu.
Dochód to różnica pomiędzy przychodem, a kosztem jego uzyskania.
Kwotę wolną od podatku, jaka nam przysługuje można obliczyć za pomogą dostępnych online kalkulatorów. Można również samodzielnie podjąć się dokonania takich obliczeń. Obowiązuje tu prosta zasada (przy rozliczeniach za 2021 rok):
Dochód – kwota podstawy opodatkowania | Kwota zmniejszająca podatek |
---|---|
Do 8000 PLN | 1360 PLN |
8001-13000 PLN | 1360 zł pomniejszone o wynik działania: 834,88 zł × (podstawa obliczenia podatku – 8000 zł) / 5000 zł |
13 001–85 528 zł | 525,12 zł |
85 528–127 000 zł | 525,12 zł pomniejszone o wynik działania: 525,12 zł × (podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł) / 41 472 zł |
127 001 zł i więcej | Nie ma kwoty wolnej od podatku |
Nowa kwota wolna od podatku, z której skorzystamy w rozliczeniach za 2022 rok wyniesienie 30000, w związku z tym zmieni się również kwota zmniejszająca podatek, która wyniesie 425 zł, a więc z portfelach podatników zostanie średnio o 381,24 PLN więcej niż dotychczas.
W związku z tym osoby, które w roku podatkowym 2021 uzyskały dochód do 8000 zł nie muszą odprowadzać ani grosza podatków, bo kwota wolna od podatku wynosi dla nich dokładnie 1360 zł czyli tyle samo co 17% z 8000.
Im więcej zarabiamy, tym kwota wolna od podatku się zmniejsza. Osoby, które w poprzednim roku rozliczeniowym zarobiły 13000 zł mogą obniżyć swój podatek o 525,12zł.
Warto również pamiętać, że kwota obniżająca podatek obliczana jest od podstawy opodatkowania, jednak jeszcze zanim zostaną od niej odjęte kwoty następujących ulg:
- ulga prorodzinna na dziecko,
- składki na ubezpieczenie zdrowotne,
- ulga abolicyjna, związana z pracą za granicą.
W związku z tym w pierwszej kolejności konieczne jest ustalenie wysokości dochodu za rok podatkowy, za który się rozliczamy. Następnie należy odliczyć od niego ulgi, które mogą być odliczone od dochodu. Kwotę, jaką otrzymamy należy zaokrąglić do pełnych złotówek. Na tej podstawie dokonujemy wyliczenia podatku należnego – zgodnie z wartością naszego dochodu stosujemy podatek w wysokości 17% lub 32%. Te wyliczenia pomogą nam również ustalić z jakiej wysokości kwoty obniżającej podatek możemy skorzystać.
Komu przysługuje kwota wolna od podatku?
Bardzo istotny jest fakt, że kwota wolna od podatku nie jest przeznaczona dla wszystkich podatników. Jest to rozwiązanie dla osób rozliczających się na podstawie dwustopniowej, progresywnej skali podatkowej, którą wyróżniają dwa progi:
17% | Przy dochodzie niższym niż 85 528 zł |
32% | Przy dochodzie wyższym niż 85 528 zł -jednak podatek w takiej wysokości płacony jest od nadwyżki dochodów. |
W związku z tym, w konkretnym roku podatkowym będziemy mieli możliwość skorzystania z kwoty wolnej od podatku, jedynie jeśli składamy w ramach rozliczenia rocznego następujące deklaracje:
PIT-36 | Przy dochodach uzyskiwanych za pośrednictwem płatnika, opodatkowanych skalą podatkową. |
PIT-37 | Przy samodzielnym uzyskiwaniu dochodów, bez pośrednictwa płatnika, opodatkowanych skalą podatkową. |
Znaczenie kwoty wolnej od podatku dla emerytów
Znaczące podniesienie kwoty wolnej od podatku było bardzo dobrą sytuacją dla wszystkich emerytów. Dlaczego? Otóż w związku z taką zmianą ZUS zwrócił wszystkim emerytom, bezpośrednio, bez konieczności składania jakichkolwiek wniosków, nadpłacony podatek. Skutkowało to tym, że osoby starsze mogły otrzymać nawet kilkaset złotych zwrotu.
Seniorzy, którzy utrzymują się jedynie z emerytury lub renty nie muszą samodzielnie rozliczać się z US, chyba że dodatkowo są zatrudnieni lub chcą rozliczyć ulgę rehabilitacyjną czy też zwrot na leki.
Jakie znaczenie ma kwota wolna od podatku dla osób młodych?
Osoby młode, uczące się, studenci bardzo często podejmują dorywcze prace, zarabiają stosunkowo niewiele, w związku z czym w większości przypadków przy rozliczeniu rocznym mogą skorzystać z pełnej kwoty wolnej od podatku.
Jednak dla osób młodych warto zaznaczyć, że istnieje dodatkowa ulga związana z podatkiem dochodowym od osób fizycznych. 1 sierpnia 2019 roku wprowadzona została nowelizacja ustawy o PIT. Jej konsekwencją jest pojawienie się zerowego pita dla osób młodych, do ukończenia 26 roku życia.
Młode osoby, którym przysługuje ta ulga, będąc zatrudnieni mogą złożyć u swojego pracodawcy oświadczenie w formie pisemnej, że ich dochody są w całości zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Wówczas co miesiąc będą otrzymywać wynagrodzenie bez potrąconej odpowiedniej zaliczki na podatek.
Często pojawiającym się tu pytaniem jest więc, czy zerowy PIT dla młodych nie prowadzi do zlikwidowania możliwości skorzystania z kwoty wolnej od podatku? Nie zawsze. Przede wszystkim pod uwagę należy wziąć przychody danego podatnika – jeśli osoba młoda w 2021 roku przekroczyła pełen dochód 85 528 zł to zyska możliwość skorzystania z kwoty wolnej od podatku. W takiej sytuacji stosuje się ogólne zasady opodatkowania według skali podatkowej, a więc i kwotę wolną od podatku.
Działalność gospodarcza a kwota wolna od podatku
Jeśli chodzi o działalność gospodarczą, to w określonych sytuacjach oczywiście skorzystanie z kwoty wolnej od podatku jest możliwe. Przede wszystkim liczy się tu sposób opodatkowania. Jeśli rozliczamy się na zasadach ogólnych według skali podatkowej, to można skorzystać z kwoty obniżającej podatek.
Nie ma możliwości skorzystania z kwoty wolnej od podatku jeśli rozliczamy się zgodnie z podatkiem liniowym, kartą podatkową lub ryczałtem.
Kwoty wolnej od podatku nie można zastosować przy dochodach zwolnionych z opodatkowania lub tych rozliczanych ryczałtowo (umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy o wykonanie utworu, oraz inne umowy określane i rozliczane jako działalność wykonywana osobiście, które zawarte są z osobą, która nie jest pracownikiem płatnika, a kwota należności nie przekracza 200 zł).
Rozliczenie wspólnie z małżonkiem – co z kwotą wolną od podatku?
Wspólne rozliczenie z małżonkiem jest możliwe jeśli pozostajemy w związku małżeńskim, mamy wspólnotę majątkową, oraz w poprzednim roku podatkowym pozyskiwaliśmy dochody opodatkowane skalą podatkową, czyli rozliczamy się poprzez PIT-36 lub PIT-37.
Przy jednym rozliczeniu należy zsumować dochody małżonków, podzielić na dwa i od ustalonej w ten sposób podstawy opodatkowania, obliczyć podatek dochodowy od osób fizycznych. Tutaj mamy możliwość skorzystania z kwoty zmniejszającej należny do zapłacenia podatek – pod uwagę bierzemy połowę uzyskanego wspólnego dochodu. Wyliczony podatek należy pomnożyć przez dwa, aby uzyskać właściwy do odprowadzenia do urzędu skarbowego.
Dokonanie wspólnego rozliczenia małżonków wypada bardzo korzystnie jeśli jedna z osób zarabia niewiele, a druga wchodzi na drugi próg podatkowy. Wówczas sumując dochody można wypracować znaczący zwrot z podatku.
Ile wynosi kwota wolna od podatku w krajach Unii Europejskiej?
W krajach należących do Unii Europejskiej wysokość kwoty wolnej od podatku jest zwykle wyższa niż w Polsce. W znajdującej się poniżej liście widać, że Polska znajduje się właściwie na samym końcu europejskich państw, jeśli chodzi o kwotę wolną od podatku. Jednak zestawienie to pomija dwa państwa również leżące na kontynencie europejskim – Węgry i Bułgarię, w tych nie obowiązuje kwota wolna od podatku.
Poniższa lista przedstawia tę kwotę malejąco.
- Cypr – 19 500 euro
- Słowacja – 19 458 euro
- Hiszpania – 17 707 euro
- Irlandia – 16 500 euro
- Finlandia – 16 100 euro
- Wielka Brytania – 12 0000 euro
- Malta – 11 900 euro
- Luksemburg – 11 265 euro
- Austria – 11 000 euro
- Belgia – 8 680 euro
- Niemcy – 8 130 euro
- Słowenia – 6 519 euro
- Czechy – 6 464,17 euro
- Dania – 6 263 euro
- Francja – 5 963 euro
- Norwegia – 5 745,50 euro
- Grecja – 5 000 euro
- Włochy – 4 800 euro
- Portugalia – 4 104 euro
- Chorwacja – 3 423,50 euro
- Holandia – 2 103 euro
- Szwecja – 2 023 euro
- Estonia – 1 728 euro
- Łotwa – 760,26 euro
- Polska – 704,30 euro
- Rumunia- 653,70 euro
- Litwa – 166 euro
W Polsce kwota wolna od podatku to zaledwie około 700 Euro, przy czym w innych krajach, jak np. na Cyprze może ona sięgać nawet 20 tys. Euro. Jednak już został wprowadzony jej znaczący wzrost, który odczujemy w przyszłorocznych rozliczeniach z fiskusem.
Czy w innych światowych gospodarkach pojawia się również kwota wolna od podatku?
Poza Europą również występuje brak opodatkowania w przypadku osób zarabiających najmniej. Jeśli kwoty obowiązujące w innych krajach przeliczymy na złotówki, to można dostrzec, że również są one znacząco wyższe niż w naszym kraju.
I tak np.:
- W USA – kwota wolna od podatku ustalana jest corocznie i wynosi około 10 000 dolarów,
- W Kolumbii po przeliczeniu na złotówki otrzymamy aż 45 172 zł,
- W RPA to 20 000 zł,
- W Brazylii około 28 000 zł,
- W Tajlandii możemy zarabiać bez podatku dochodowego nawet 14 000 zł,
- W Maroko 11 127 zł,
- W Botswanie 12 384 zł.
To wyszczególnienie zaledwie kilku krajów z całego świata pokazuje, że rządzący dostrzegają tam, że nakładanie podatku dochodowego na osoby, które i tak zarabiają mało jest nieopłacalne. Najczęściej osoby zarabiające więcej muszą opłacać podatki w wyższej skali.
Zmiany w Polsce – podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł od 2022 roku.
W Polsce po raz kolejny znacząco wzrosła kwota wolna od podatku. Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz o zmianie części innych ustaw przewiduje wprowadzenie w naszym kraju kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł od dnia 1 stycznia 2022 roku. Taki projekt trafił do Sejmu 1 marca 2021 roku za pośrednictwem Koalicji Polskiej i został uchwalony wraz z Nowym Ładem.
Nowelizacja zakłada, że wszyscy podatnicy będą mieli możliwość skorzystania z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł. W związku z tym zmieniłoby się również wyliczanie takiej kwoty i więcej osób byłaby do niej uprawniona. Z pewnością takie posunięcie pozytywnie wpłynęłoby na portfele najmniej zarabiających.
Co da takie podwyższenie kwoty wolnej od podatku?
W uzasadnieniu znajdujemy wyjaśnienie, że wprowadzenie kwoty wolnej od podatku w wysokości właśnie 30 tys. zł, szczególne znaczenie będzie miało dla osób, których zarobki wynoszą do 2500zł. W takim przypadku byliby oni całkowicie zwolnieni z opłacania podatku dochodowego od osób fizycznych.
Kolejna zaleta wymieniona przez pomysłodawców nowelizacji dotyczy rencistów i emerytów. Jeśli wypłacane im świadczenie emerytalne lub rentowe jest niższe niż 2500 zł to również zostałoby ono zwolnione z obciążenia podatkowego.
Przy kwocie wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł, kwota zmniejszająca podatek wyniesie 5,1 tys. zł na rok, co oznacza 425 zł miesięcznie, a więc przeciętnie w portfelu podatnika zostanie o około 380 zł więcej miesięcznie.
Taką zmianę pozytywnie odczują miliony Polaków w swoich domowych budżetach.
Skutki dla budżetu państwa
Wpływy pochodzące z podatku dochodowego od osób fizycznych, zasilają budżet państwa oraz budżety jednostek samorządu terytorialnego. Według twórców projektu takie podniesienie kwoty wolnej od podatku może spowodować skutki finansowe na poziomie 60 mld zł. Jednak jednostki terytorialne i ich budżety nie mają być na tym stratne, gdyż ich udział ma być zasilony z budżetu państwa, który będzie dodatkowo zasilany poprzez zwiększającą się konsumpcję – akcyza, podatek VAT.
Nie można zaprzeczyć, że podniesienie kwoty wolnej od podatku było w Polsce niezbędne, jednak 30 000 wydaje się na razie ogromną zmianą i wielu ekspertów nie ma pewności, czy nasze państwo to udźwignie.
Jeden komentarz
Pingback: Pierwszy i drugi próg podatkowy – wysokość i zasady | Pasjabiznesu.pl