Składki ZUS – ile wynoszą – kto ile zapłaci, na jakie koszty się przygotować w 2022 roku?

Każdy przedsiębiorca w Polsce ma obowiązek opłacania składek ZUS. Mogą one jednak mieć nieco zróżnicowaną wysokość. Zdecydowanie w najkorzystniejszej sytuacji są osoby zakładające swoją pierwsza działalność, lub kolejną po upływie co najmniej 60 miesięcy od zamknięcia poprzedniej.

Dlaczego? Mają oni bowiem możliwość skorzystania z innowacyjnego rozwiązania, wprowadzonego przez Ustawę Prawo Przedsiębiorców, a mianowicie chodzi o ulgę na start. Oznacza to, że przez pierwsze sześć miesięcy nie płacą składek na ubezpieczenie społeczne. Następnie mogą przez okres dwóch lat opłacać tzw. mały ZUS. Daje to w sumie 2,5 roku na rozwiniecie swojej działalności na rynku, bez konieczności ponoszenia wysokich kosztów związanych z jej utrzymaniem.

Po upływie tego czasu, jeśli nadal decydują się prowadzić firmę i przynosi ona zyski, automatycznie konieczne staje się opłacanie wyższych składek ZUS. Ich wysokość może co roku ulegać pewnym zmianom, gdyż uzależniona jest od poziomu przeciętnego wynagrodzenia. Ile przedsiębiorca będzie musiał zapłacić w 2022 roku?

Co wchodzi w skład składek ZUS?

Opłacania składek ZUS nie uniknie żaden przedsiębiorca w Polsce. Problem jednak w tym, że nie wszyscy właściwie wiedzą za co płacą. ZUS, czyli Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w ramach pobieranej składki od przedsiębiorcy pobiera:

• składka na ubezpieczenie emerytalne,
• składka na ubezpieczenie rentowe,
• składka na ubezpieczenie zdrowotne,
• Fundusz Pracy,
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
• składka na ubezpieczenie wypadkowe.

Przepisy wyróżniają również składkę chorobową, jednak nie ma obowiązku jej opłacania.

PAMIĘTAJ! Niezależnie od sytuacji finansowej firmy składki ZUS za przedsiębiorcę i pracowników muszą być odprowadzane regularnie co miesiąc.

Zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego

Każdy przedsiębiorca, który rozpoczyna działalność gospodarczą na terenie Polski, ma obowiązek dokonania zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego. Jednak ma to zastosowanie w przypadku spółek lub firm, które od początku zatrudniają pracowników. Jednoosobowa działalność nie musi być dodatkowo zgłaszana do ZUS. W czasie rejestracji firmy wypełnialiśmy wniosek CEIDG-1, który jest przesyłany do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, gdzie sporządza się zgłoszenie płatnika składek w zastępstwie przedsiębiorcy – druk ZUS ZFA.

Ile przedsiębiorca zapłaci w 2022 roku?

Osoby prowadzące działalność gospodarczą są zobowiązane do opłacania składek ZUS w wysokości, która obliczana jest na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w bieżącym roku. W tej kwestii możemy więc zaobserwować tendencję wzrostową. Wynagrodzenie takie w roku 2018 wynosiło 4 443 zł, w roku 2019 4 765 zł, w roku 2020 to kwota 5 227 zł, w 2021 roku to 6221,04 zł (IV kwartał 2021, na podstawie którego dokonujemy obliczenia wysokości składek).

W związku ze wzrostem przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia również składki ZUS dla przedsiębiorców będą wyższe, a co ważne aż o 10%. Podstawą do składek jest 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, czyli:

• w roku 2019 było to 2 859 zł,
• w roku 2020 to 3 136,2 zł,
• w roku 2021 to 3 155,40 zł,
• w roku 2022 to 3553,20 zł.

Czyli ile będziemy płacić?

Obowiązkowo opłacamy ubezpieczenia społeczne, emerytalne, rentowe, wypadkowe, ubezpieczenie zdrowotne i fundusz pracy. A dobrowolnie uiszczamy składkę chorobową.

Od kwoty 3553,2 zł oblicza się:

• Ubezpieczenia społeczne – 31,64% – czyli 1124,23 zł (bez dobrowolnej składki chorobowej) lub 1211,28 zł (z dobrowolną składką chorobową).
• Ubezpieczenie emerytalne – 19,52% – czyli 693,58 zł.
• Ubezpieczenie rentowe – 8% – czyli 284,26 zł.
• Ubezpieczenie chorobowe – 2,45% – czyli 87,05 zł -jest ono dobrowolne, więc tej kwoty może w ogóle nie być.
• Ubezpieczenie wypadkowe – 1,67% – czyli 59,34 zł.
• Fundusz Pracy – 2,45% – czyli 87,05zł.

W związku z tym w roku 2022 przedsiębiorcy zapłacą składni ZUS w wysokości 1124,23 bez dobrowolnej składki zdrowotnej lub 1211,28 zł z dobrowolną składką zdrowotną. Pamiętajmy jednak, że to jeszcze nie całość i koniecznie należy doliczyć do tego składkę zdrowotną. Jej wysokość zależna jest od formy opodatkowania z jakiej korzystamy.

Jak obliczyć wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne?

Rozliczenie na zasadach ogólnych

W tym wypadku jest ono zależne od wysokości dochodu. Składka wynosi jego 9%. Dlatego odpowiednio przy wynagrodzeniach konkretnej wysokości wynosi:

Składka na ubezpieczenie zdrowotne dla osób rozliczających się zgodnie z ryczałtem ewidencjonowanym

W tym wypadku przy prognozowanym miesięcznym wynagrodzeniu w 2022 roku o wysokości 6221,04, będzie miała trzy progi wysokości zależnie od tego, ile wyniesie roczny przychód.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne przy rozliczeniu według podatku liniowego

W roku 2022 składka zdrowotna dla przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym, wynosi 4,9% dochodu firmy, gdy przekroczony zostanie pułap dochodu 5510 zł. W związku z tym składka ta wyniesie odpowiednio:

Składka zdrowotna przy rozliczenie według karty podatkowej

Przy minimalnym wynagrodzeniu 3010 zł stawka zdrowotna dla przedsiębiorców opodatkowanych kartą podatkową wyniesie odpowiednio 270,9 zł.

Ograniczenie w wymiarze składek emerytalnych i rentowych

W przypadku składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, podstawa ich wymiaru nie może przekroczyć 30-krotności zakładanego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w danym roku kalendarzowym. Jeśli zostanie ona przekroczona, składki automatycznie przestają być naliczane i przekazywane do ZUS.

W roku 2020 roczne ograniczenie w wymiarze składek emerytalnych i rentowych określone jest na kwotę 156 810 zł. Z kolei na rok 2021 ograniczenie w wymiarze składek emerytalnych i rentowych wynosi 157 770 zł. Obecnie w roku 2022 doszło do wzrostu tej kwoty i wynosi ona 177.660,00 zł.

Nowa działalność gospodarcza w 2022 roku a składki ZUS

Przedsiębiorcy, którzy w 2021 roku zakładają swoją pierwszą działalność gospodarczą lub otwierają nową po co najmniej 60 miesięcznej przerwie mają możliwość skorzystania z tzw. preferencyjnego wymiaru składek ZUS. W obniżonej formie, czyli tzw. mały ZUS – będą one obowiązywały przez okres 24 miesięcy.

Warto wspomnieć, że nie jest to opcja dla każdego przedsiębiorcy. Wykluczeni z takiej możliwości są wspólnicy spółek komandytowych, jawnych i partnerskich, również jednoosobowi założyciele spółek z.o.o. oraz artyści i twórcy.

Kolejnym ograniczeniem jest również kwestia pracy dla byłego pracodawcy. Jeśli w ciągu ostatnich dwóch lat pracowaliśmy na umowę cywilno-prawną i świadczyliśmy określone usługi, to zakładając działalność i świadcząc takie same dla byłego pracodawcy, nie możemy korzystać z preferencyjnego ZUS.

Do preferencyjnych składek ZUS uprawnieni są przedsiębiorcy, których przychód z działalności gospodarczej nie przekracza 120 000 zł w ciągu roku.

Ile wynosi preferencyjny ZUS?

Podstawą do obliczenia wysokości preferencyjnych składek ZUS jest 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę (w roku 2020 – 2 600 zł brutto). Oznacza to, że podstawą, od której były obliczane składki jest kwota 780 zł. Z kolei w roku 2021, minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 2 800 zł czyli podstawą do obliczenia składek będzie kwota 840 zł. W roku 2022 minimalne wynagrodzenie to 3010 zł. W związku z tym preferencyjne składki ZUS będą obliczane od kwoty 903 zł.

Od kwoty 903 zł oblicza się:

• Ubezpieczenia społeczne – 31,64% – czyli 263,59 zł (bez dobrowolnej składki chorobowej) lub 285,71 zł (z dobrowolną składką chorobową).
• Ubezpieczenie emerytalne – 19,52% – czyli 176,27 zł.
• Ubezpieczenie rentowe – 8% – czyli 72,24 zł.
• Ubezpieczenie chorobowe – 2,45% – czyli 22,12zł -jest ono dobrowolne, więc tej kwoty może w ogóle nie być.
• Ubezpieczenie wypadkowe – 1,67% – czyli 15,08 zł.
• Fundusz Pracy – nie dotyczy – w przypadku małych, preferencyjnych składek ZUS, przedsiębiorca nie opłaca Funduszu Pracy.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne pozostaje w dokładnie takiej samej wysokości, jak w przypadku pełnego ZUSu. W związku z tym przedsiębiorca będzie płacił 263,59 bez składki chorobowej lub 285,71 zł ze składką chorobową, jednak do te wysokości należy doliczyć odpowiednią dla formy rozliczania się składkę ubezpieczenia zdrowotnego.

Sposób na możliwie jak najdłuższe opłacanie niskich składek ZUS

Preferencyjny ZUS dla nowych firm wyróżnia się jedna ważną zasadą. Przyznawany jest na okres pełnych 24 miesięcy. W związku z tym rejestrując firmę 2-go dnia miesiąca zyskamy niemal miesiąc dłużej niskiego ZUSu niż gdybyśmy zarejestrowali ją dzień wcześniej.

Indywidualny rachunek ZUS

Od początku 2018 każdy przedsiębiorca ma nadawany swój własny, indywidualny numer rachunku bankowego w ZUS. Informację o nim powinniśmy otrzymać listownie. W razie, gdyby tak się nie stało najlepiej skontaktować się z ZUS.

Dzięki temu rozwiązaniu nie ma konieczności rozdzielania poszczególnych składek. Płatnik robi jeden przelew bankowy w pełnej wysokości składki, do jakiej jest zobowiązany na własny rachunek, i w ZUS jest ona odpowiednio rozdzielana na poszczególne składki.

Terminy opłacania składek ZUS

Od 1 stycznie 2022 roku obowiązują nowe terminy opłacania składek i przekazywania dokumentów rozliczeniowych do ZUS. Pojawiają się 3 podstawowe terminy, których przedsiębiorca powinien przestrzegać:

• do 5 dnia miesiąca kolejnego – jednostki i zakłady budżetowe oraz jednostki pomocnicze, samorządowe zakłady budżetowe,
• do 15 dnia miesiąca kolejnego – płatnicy składek posiadający osobowość prawną,
• do 15 dnia miesiąca kolejnego – pozostali podatnicy.

Deklaracja ZUS DRA, na której przedsiębiorca wykazuje składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne powinna być złożona do 10 dnia kolejnego miesiąca za miesiąc poprzedni, jeśli natomiast zgłasza do ubezpieczeń inne osoby to do 15 dnia miesiąca, za poprzedni miesiąc.

Konsekwencje za nieopłacenie składek

Każdy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w Polsce ma obowiązek odprowadzania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Unikanie tego obowiązku i uchylanie się od niego grozi określonymi karami.

W pierwszej kolejności naliczone zostaną odsetki za zwłokę, następnie doliczane będą dodatkowe opłaty. Pojawić się może również kara grzywny, która może wynieść nawet 5 tysięcy złotych. Kolejnym etapem jest prowadzenie postępowania egzekucyjnego i wpis do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych.

Opłacanie składek przez pracodawcę

Jeśli zatrudniamy pracowników, to na nas spoczywa obowiązek zgłoszenia ich do ZUS i opłacania wszystkich składek. Pracodawca ma 7 dni od momentu zatrudnienia na zgłoszenie tego faktu do ZUS na odpowiednim formularzu. Również po zwolnieniu w ciągu 7 dni zgłasza ustanie obowiązku opłacania składek za daną osobę.

Pracodawca zgłasza również do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zwolnienie chorobowe pracownika.

Deklaracje do ZUS:

• ZUS ZUA lub ZUS ZZA – składa się jedną z nich w momencie zatrudnienia nowego pracownika.
• ZUS ZCNA – składa się ją, jeśli do ubezpieczenia zgłaszani są również członkowie rodziny osoby zatrudnionej.
• ZUS ZIUA – składa się jeśli pojawia się zmiana w danych teleadresowych pracownika.
• ZUS ZWUA- wyrejestrowanie pracownika po zakończeniu umowy o pracę lub umowy zlecenie.
• ZUS DRA – deklaracja rozliczeniowa składana co miesiąc.
• ZUS RCA – na tym druku składa się odpowiednie imienne raporty odnoszące się do należnych składek i wypłaconych świadczeń dla każdego z pracowników – składana co miesiąc.
• ZUS RSA – składana jeśli pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim, jeśli pracownik korzystał z bezpłatnego urlopu, jeśli pracownik przebywa na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym – składa co miesiąc jeśli zachodzi ku temu potrzeba.
• ZUS RZA – przy umowach zlecenie z ubezpieczeniem zdrowotnym.
• ZUS RMUA – jest to deklaracja, którą przekazuje się pracownikom raz w miesiącu, po wypłacie na ich żądanie. Raz w roku, do końca lutego jej wydanie jest obowiązkowe, zawiera ona wymiar składek odprowadzonych do ZUS.

Ulga na start

Nowi przedsiębiorcy mogą również w 2021 roku skorzystać z Ulgi na start gwarantowanej przez Prawo Przedsiębiorców. W ten sposób aż o pół roku wydłużamy okres ograniczenia kosztów związanych z prowadzeniem działalności. Ulga na start oznacza brak składek na ubezpieczenie społeczne przez 6 miesięcy od momentu rejestracji firmy. Jednak aby z niej skorzystać muszą zawrzeć taką decyzje już przy rejestracji firmy.

Po upływie pół roku, dzięki odpowiedniemu zgłoszeniu do ZUS, przechodzimy na preferencyjny ZUS na dwa lata.