Pojęcia takie jak upoważnienie oraz pełnomocnictwo są często stosowane zamiennie. Wiele osób nie widzi pomiędzy nimi żadnej różnicy. Korzystamy z nich w momencie, gdy ktoś zostaje przedstawicielem drugiej osoby i w jej imieniu dokonuje konkretnych czynności prawnych. Czy więc oznaczają one to samo? Kiedy należy stosować pełnomocnictwa, a kiedy upoważnienia? Dowiedz się czym i jak dokładnie się różnią.
Spis treści
Czym jest pełnomocnictwo?
Z definicji pełnomocnictwo stanowi jeden z rodzajów/form upoważnienia. Wydaje się je innej osobie, która dzięki temu może prowadzić określone działania w naszym imieniu. W tym celu konieczne jest złożenie oświadczenia. Kluczowa jest jego treść, która określi, jakie czynności może podejmować dana osoba i jakie decyzje w naszym imieniu podejmować.
Treść pełnomocnictwa – właśnie ten tekst zawarty w dokumencie będzie precyzyjnie określał, jakie czynności może w naszym imieniu wykonywać pełnomocnik. Co istotne skutki działań takiej osoby mają bezpośredni wpływ na osobę reprezentowaną. Udzielenie pełnomocnictwa można powiedzieć, wiąże się ze znacznym zaufaniem, gdyż to my będziemy odpowiedzialni za decyzje i czynności, jakie podejmie osoba, której udzielimy takiej możliwości.
Co dokładnie znaczy, że udzielamy pełnomocnictwa?
Dajemy konkretnej osobie możliwość realizowania czynności prawnych, czy podejmowania decyzji w naszym imieniu, zastępstwie. Kluczowe jest to, że mimo iż w nich nie uczestniczymy, to jesteśmy za nie w pełni odpowiedzialni, bo opisując obrazowo dana osoba, w tym konkretnym czasie jest nami. My ponosimy konsekwencje działań pełnomocnika.
Jakie mogą być źródła pełnomocnictwa?
| Pełnomocnictwo z upoważnienia | Oznacza że źródłem pełnomocnictwa jest umocowanie do czynności. Możemy skutecznie upoważnić kogoś do działania poprzez oświadczenie woli – należy w nim zawrzeć dokładny zakres czynności, jakich wykonywanie dopuszcza się dla pełnomocnika. |
| Pełnomocnictwo z mocy prawa | Ten rodzaj pełnomocnictwa występuje powszechnie i można podać banalny przykład rodziców i dzieci. Rodzice mają bowiem pełnomocnictwo nad dziećmi do ukończenia przez nie 18 roku życia. |
Jakie wyróżniamy rodzaje pełnomocnictwa?
Rodzaje pełnomocnictw wprowadzane są przez przepisy Kodeksu Cywilnego. Każdy z nich pozostaje odpowiedzialny za konkretne rodzaje umocowania.
Pełnomocnictwo ogólne
Wyróżnia się zdecydowanie najwęższym zakresem umocowania. Wynika to, z tego, że ma ono zastosowanie w czynnościach powiązanych ze zwykłym zarządem. W tym przypadku osoba, która zostaje pełnomocnikiem, ma prawo do wszelkich czynności, które będą miały na celu utrzymanie dotychczasowego stanu.
W tym rodzaju pełnomocnictwa dopuszcza się: prowadzenie czynności powiązanych ze zwykłym zarządem, możliwość występowania w imieniu mocodawcy przed wszelkimi organami władzy publicznej, w tym przed urzędami oraz sądami. Pełnomocnik może również składać przed nimi wnioski i oświadczenia. Oprócz tego reprezentant w tym wypadku może dokonywać bieżących czynności w zastępstwie mocodawcy, takich jak odbiór listów poleconych, podpisywanie zawiadomień czy wezwań.
Pełnomocnictwo rodzajowe
Wybierając ten rodzaj pełnomocnictwa odgórnie określamy, jakie czynności w zastępstwie mocodawcy może wykonywać reprezentant. Dokładny zakres powierzonych czynności zależy od ich rodzaju. Jest to rodzaj pełnomocnictwa, które może obejmować zwykły zarząd, jednak może ono równocześnie zawierać wyszczególnienie czynności, które przekraczają zwykły zarząd.
Pełnomocnictwo szczegółowe
Ten rodzaj pełnomocnictwa udzielany jest, aby reprezentant zajął się wykonaniem w imieniu mocodawcy konkretnej czynności przewidzianej w dokumencie.
Pełnomocnictwo procesowe
Daje możliwość upoważnienia do reprezentacji mocodawcy przed sądem.
Jaką formę powinno mieć pełnomocnictwo?
Pełnomocnictwo nie ma ustalonej prawnie formy. Oznacza to, że może być ono zarówno pisemne, jak i ustne. Niektóre sprawy formalne wymagają jednak przedłożenia takiego dokumentu nawet w formie aktu notarialnego. Raczej nie stosuje się pełnomocnictw ustnych, najczęściej obowiązująca jest forma pisemna. Oznacza to, że np. udzielając pełnomocnictwa pracownikowi do zwykłych czynności w czasie naszego urlopu wystarczy, że spiszemy je na papierze.
Dokument pełnomocnictwa – co powinno się w nim znaleźć?
Przygotowując dokument pełnomocnictwa, powinniśmy zawrzeć w nim szereg elementów, które będą miały znaczenie dla jego ważności. Pamiętać powinniśmy szczególnie o:
- Miejsce oraz data sporządzenia dokumentu.
- Tytuł dokumentu „Pełnomocnictwo”.
- Mocodawca oraz pełnomocnik – należy dokładnie wskazać kto, komu udziela pełnomocnictwa, niezbędne będzie tu podanie dokładnych danych stron, w postaci imion, nazwisk, adresów, numerów PESEL czy numerów dokumentów tożsamości i innych.
- Dokładny zakres pełnomocnictwa – dokument powinien wskazywać, jakie czynności może podejmować pełnomocnik.
- Podpis mocodawcy.
Pełnomocnik – kto może nim zostać?
Pełnomocnictwa można udzielić w różnych sprawach i dziedzinach. W związku z tym, to kto może zostać pełnomocnikiem jest regulowane właśnie przez ten aspekt. Na podstawie tego, do jakich czynności chcemy udzielić pełnomocnictwa określa się, kto może nim zostać i nas odpowiednio reprezentować. Wyróżniamy pełnomocników w :
| Sprawy cywilne | Rozstrzygane przed sądem, dopuszczają reprezentanta w postaci radcy prawnego lub adwokata, jak również osoby będącej członkiem najbliższej rodziny – rodzic, brat, małżonek, dziecko. Zdarzają się jednak wyjątki, czyli sprawy, w których przedstawicielem danej osoby może być osoba reprezentująca konkretny organ, jak np. Rzecznika Praw Konsumenta. |
| Sprawy administracyjne | Rozstrzygane przed urzędami – W tego rodzaju sprawach pełnomocnikiem może się stać dowolnie wskazana osoba. Wymagania dotyczą wieku – minimalnie 18 lat, oraz konieczności posiadania zdolności do czynności prawnych. |
| Sprawy karne | W tego rodzaju sprawach naszym pełnomocnikiem może być tylko i wyłączenie adwokat. Wyjątek dotyczy spraw o wykroczenie, gdzie może nas reprezentować radca prawny. |
Upoważnienie – czym dokładnie jest?
Upoważnienie, to rodzaj zezwolenia drugiej osobie na załatwianie różnych spraw w naszym imieniu. Mogą to być dowolne dotyczące nas kwestie. Stosuje się je np. w sytuacjach, gdy nie możemy samodzielnie udać się do urzędu czy przychodni i załatwić konkretnej sprawy. W ten sposób osoby, do których się zgłasza mają pewność, że wyrażamy zgodę np. na udostępnianie naszych danych danej osobie, gdyż jest to poświadczone upoważnieniem.
Kogo możemy upoważnić?
Upoważnić możemy właściwie każdego. Może to więc być nasz pracownik, ktoś z rodziny, czy nawet sąsiad. Warto jednak dokładnie przemyśleć kwestię wystawienia takiego dokumentu i tego komu możemy zaufać, gdyż taka osoba będzie podejmować działania w naszym imieniu i to my będziemy za nie odpowiedzialni.
Upoważnienie – co powinno się w nim znaleźć?
Patrząc od strony prawa udzielając komuś upoważnienia do konkretnych czynności, składamy oświadczenie woli. Potwierdzamy w nim, ze wybrana przez nas osoba ma wykonywać określone czynności w naszym imieniu, np. w czasie naszej nieobecności.
W związku z tym, w dokumencie upoważnienia, należy zawrzeć następujące elementy, które będą miały znaczenie dla jego wiarygodności i ważności w świetle przepisów:
- Miejscowość oraz data – wpisujemy je w prawym górnym rogu.
- Adres do korespondencji – umieszczamy w lewym górnym rogu, jednak nieco niżej niż datę i miejscowość.
- Tytuł dokumentu „upoważnienie” – wpisujemy na środku.
- Dane zarówno osoby upoważniającej, jak i upoważnianej – imiona, nazwiska, adresy, numery PESEL, numery dowodów osobistych.
- Oświadczenie – pisemnie podajemy przyczynę wystawiania upoważnienia.
- Podpis – czytelny podpis osoby, która wydaje upoważnienie.
- Pieczątka – mimo iż jej posiadanie nie jest obowiązkowe, to jeśli stroną udzielającą upoważnienia jest firma, to zaleca się jej przystawienie.
Jaka formę powinno mieć upoważnienie?
W przypadku upoważnień stosuje się formę pisemną, gdyż najczęściej przedkłada się je np. w urzędach, gdzie dana osoba ma załatwić za nas jakieś czynności w czasie naszej nieobecności. Oświadczenie woli na piśmie stanowi dla urzędnika podstawę, że dana osoba jest zdolna do wskazywanych działań.
Niekiedy możliwe jest skorzystanie z gotowych druków upoważnień urzędowych.
Czym różnią się pełnomocnictwo oraz upoważnienie?
W polskim prawie nie znajdujemy odpowiednich regulacji dotyczących tego, jakie kwestie można realizować posiadając upoważnienie, a kiedy będzie konieczne pełnomocnictwo. Taka sytuacja sprawia, że pojawia się wiele pomyłek i niedomówień. Jednak same dokumenty istotnie się między sobą różnią, gdyż upoważnienie jest zgodą na dokonanie konkretnych czynności, podczas gdy pełnomocnictwo określa się jako wyrażenie woli w imieniu mocodawcy.
Oznacza to, że jeśli chcemy, aby ktoś pobrał lub złożył za nas określone dokumenty w urzędzie, to udzielimy mu upoważnienia. Jeśli natomiast zależy nam, aby zajął się w naszym imieniu podpisaniem umowy, to konieczne będzie pełnomocnictwo. Nie zawsze jest to jednak równie jednoznaczne.
