Weksel jest pojęciem dość popularnym, które można spotkać w wielu dokumentach, chociażby w umowach kredytowych. Okazuje się, że jednak wiele osób nie ma pojęcia, czym on dokładnie jest i jak mogą z niego skorzystać. A ponadto warto również wiedzieć, jakie elementy powinny się w nim znaleźć i kto w ogóle może korzystać z takiej formy zabezpieczenia.
Spis treści
Czym właściwie jest weksel?
Weksel jest rodzajem papieru wartościowego. Wykorzystuje się go jako zabezpieczenie umowy zawieranej pomiędzy dwiema stronami. Mimo wszystko jednak największą popularnością cieszy się jako forma podwyższająca poziom bezpieczeństwa, w przypadku profesjonalnych umów. Taki dokument stanowi bowiem istotną gwarancję terminowej spłaty zobowiązania przez jego wystawcę, lub osobę, którą on wskaże.
Mamy tu do czynienia z bezwarunkowym zobowiązaniem strony do terminowego uiszczenia zadeklarowanej kwoty. Co istotne, sam dokument weksla nie jest związany jakimikolwiek innymi czynnościami prawnymi, takimi jak chociażby umowa.
Kiedy stosuje się weksle?
Funkcjonalność weksla jest dość duża. Może on być bowiem stosowany jako środek płatniczy (kredytowy), ale również obiegowy lub zabezpieczający.
1. Funkcja płatnicza – w tym wypadku oznacza to, że za pośrednictwem wystawionego weksla mamy możliwość wzięcia kredytu lub pożyczki.
2. Funkcja zabezpieczająca – dotyczy zobowiązania opłacenia wcześniej ustalonej kwoty w odpowiednim terminie.
3. Funkcja obiegowa – stwarza możliwość opłacenia naszej należności względem kolejnej osoby właśnie posiadanym wekslem. W ten sposób przenosimy na nią zobowiązanie naszego dłużnika.
Dlaczego warto korzystać z weksla?
Istotną zaletą weksli jest fakt, że ich posiadanie w zdecydowanym stopniu ułatwia prowadzenie ewentualnej egzekucji sądowej należności. Jeśli jednak okaże się, że nasz dłużnik jest niewypłacalny to sam weksel może okazać się bezwartościowy.
Sporządzanie weksla – kiedy dokument jest ważny?
Aby sporządzony weksel był ważny i mógł spełniać swoją funkcję, musi mieć kilka ważnych cech:
- musi być sporządzony na piśmie,
- musi zawierać słowo „weksel” zapisane w tym samym języku co cały dokument,
- musi zawierać termin płatności,
- musi zawierać miejsce płatności,
- musi zawierać bezwarunkowe przyrzeczenie zapłacenia określonej sumy pieniędzy,
- musi zawierać nazwisko osoby, na rzecz której ma zostać dokonana zapłata,
- musi zawierać datę i miejsce wystawienia,
- musi być własnoręcznie podpisany przez wystawcę.
Jeśli któryś z elementów nie znajdzie się na wekslu, może to skutkować tym, że w czasie, gdy będziemy dochodzić swoich praw z jego tytułu, okaże się on nieważny.
Podpis na wekslu – bardzo ważny element
Co do zasady weksel musi zostać podpisany przez osobę, która go wystawia. Warto jednak wziąć pod uwagę sytuację, w której wystawcą jest osoba prawna. Wówczas podpis na dokumencie umieszcza upoważniony reprezentant. Istotne jest również, aby umieścić na nim pieczątkę firmy.
Gdy mamy do czynienia ze spółką cywilną, na wekslu muszą podpisać się wszyscy wspólnicy, w sytuacji, gdy wspólnie będą spłacać zobowiązanie lub jedynie określone osoby, jeśli zobowiązanie nie będzie dotyczyć wszystkich wspólników. Jak wiadomo w spółce cywilnej wspólnicy razem odpowiadają za jej zobowiązania, jednak nie ma to zastosowania do weksla – w jego przypadku odpowiedzialność biorą tylko te osoby, które się na nim podpisały.
Rodzaje weksli
Weksle dzielimy ze względu na osobę dłużnika, wyróżniamy:
- własny (sola) – wystawca weksla zobowiązuje się tutaj do zapłacenia kwoty, którą określa dokument,
- trasowany (ciągniony) – wystawca wskazuje trasata, czyli osobę, która będzie zobowiązana do uregulowania jego należności na rzecz kontrahenta (remitenta).
Weksel in blanco
To jeszcze jeden rodzaj weksla dopuszczalny prawnie. Jednak z pewnością warto omówić go osobno. Weksel in blanco jest papierem wartościowym, na którym nie została wpisana kwota transakcji lub data, w której zostanie ona uregulowana. Stanowi on rodzaj zabezpieczenia interesów dla osoby, która udziela kredytu lub pożyczki.
Ma on niekwestionowaną zaletę w postaci tego, że w przeciwieństwie do ewentualnie pobieranej kaucji, nie będzie powodował zamrożenia pewnej kwoty środków pieniężnych.
Co istotne osoba, która wystawia weksel in blanco, powinna zadbać, aby przygotowana została deklaracja wekslowa. Jest to dokument, umowa, w której strony oświadczają, wspólnie ustalają, w jakich okolicznościach i sytuacjach może dojść do wezwania dłużnika do zapłaty. Musi się w niej znaleźć również określenie maksymalnej wysokości kwoty, która w razie konieczności zostanie na nim umieszczona.
Strony w wekslach
Weksel wykorzystywany jest w transakcjach pomiędzy stronami. Jednak, aby był prawidło wystawiony, konieczna jest znajomość nazw poszczególnych stron. Pojęcia są do siebie podobne, więc może być trudno je początkowo rozróżnić.
- Remitent – jest to osoba na rzecz której trasat lub trasant zobowiązują się zapłacić określoną kwotę.
- Trasant – jest to wystawca weksla, W przypadku weksla sola wpisuje on do zapłaty samego siebie. Jego podpis jest niezbędny, aby weksel był prawidłowo wystawiony.
- Trasat – osoba wskazana przez trasanta do zapłacenia kwoty podanej na wekslu. Pojawia się on w przypadku weksla trasowanego, jeśli jednak okaże się niewypłacalny, to obowiązek zapłaty przechodzi na trasanta.
- Poręczyciel – osoba, która bezwarunkowo odpowiada za dług wekslowy.
Indos wekslowy – co to takiego?
Jest to tzw. cesja wekslowa, co oznacza przeniesienie uprawnień wynikających z weksla na inną osobę. Wierzyciel wekslowy, który przenosi prawa z weksla to indosant, natomiast nabywca uprawnień wekslowych to indosariusz.
Warto zauważyć, ze pierwszym indosantem zawsze będzie remitent, czyli osoba, do której weksel był na samym początku adresowany. Aby dokonać indosu wekslowego konieczne jest zamieszczenie na odwrocie weksla, adnotacji jego posiadacza o odstąpieniu weksla i przekazaniu go innej osobie. Co istotne należy wówczas wpisać dane osoby, na którą przenoszony jest weksel. Jednak istnieje również opcja pozostawienia pustego miejsca w miejscu podania indosariusza, wówczas mamy do czynienia z indosem in blanco.
Prawa z weksla można również przenieść poprzez dokonanie przelewu, dziedziczenie lub darowiznę. Możliwość dokonania indosu sprawia, że weksel nabiera cech papieru wartościowego o charakterze obiegowym.
Poręczenie wekslowe
Inną nazwą dla poręczenia wekslowego jest awal. Mamy tu do czynienia z czynnością prawną, która polega na tym, że poręczający bezwzględnie przyjmuje współodpowiedzialność za dług osoby podpisanej na wekslu. Jeśli więc osoba, która posiada dług wekslowy nie wywiąże się ze swojego zobowiązania, to poręczyciel będzie odpowiadał za jego spłatę.
Duże znaczenie ma podpis poręczyciela, który musi znaleźć się na wekslu, aby czynność miała moc prawną, aby określić i wskazać w sposób jednoznaczny, czego dotyczy podpis należy użyć również zwrotu „poręczam”.
