Pojawiła się nowa wersja rządowego projektu zmian w Kodeksie Pracy. Dla kogo będą one korzystne i co wprowadzą? Warto poznać szczegóły, które czekają zarówno pracodawców, jak i pracowników.
Spis treści
Korzystanie z płatnych przerw od pracy
Obecnie, jeśli pracownik pracuje co najmniej 6 godzin w ciągu doby do ma prawo do 15 – minutowej przerwy, która jest wliczana do czasu jego pracy. Najnowsza wersja planowanych zmian zakłada, że jeśli będzie pracował co najmniej 9 godzin, to będzie mu przysługiwało drugie, dodatkowe 15 minut przerwy, a jeśli będzie miał pracować 16 godzin w ciągu doby to jeszcze trzecie 15 minut przerwy. Wszystkie będą płatne i wliczane do czasu pracy.
Informowanie pracownika o szkoleniach
W najnowszej wersji zmian zaznaczono, że pracodawca przekaże pracownikowi informacje dotyczące szkoleń, w sytuacji, gdy firma je zapewnia. Przede wszystkim chodzi o ogólne zasady polityki szkoleniowej. Firmy nie muszą tworzyć formalnych polityk szkoleniowych, dlatego nie nakłada się sztywnego obowiązku w tej kwestii. Nowe zapisy zdecydowanie łagodzą wcześniejsze założenia.
Przywrócenie do pracy osób zatrudnionych
Osoby zwalniane, które posiadały umowę na czas określony, będą miały możliwość dochodzenia przed sądem przywrócenia do pracy, w sytuacji, gdy zwolnienie było bezprawne lub nieuzasadnione. Do tej pory możliwe było ubieganie się jedynie o odszkodowanie, a pracodawca nie miał obowiązku wskazywania przyczyn zwolnienia. Jednak w nowej wersji zmian pojawia się również informacja, że jeśli przed wydaniem orzeczenia przez sąd upłynie termin, do którego miała obowiązywać umowa lub pozostały czas jest tak krótki, że przywracanie pracownika nie miałoby sensu, to może on się ubiegać jedynie o odszkodowanie.
Patrząc jednak na tempo rozpoznawania takich spraw, szczególnie w większych miastach, można stwierdzić, że możliwość przywrócenia do pracy będzie w takiej sytuacji raczej iluzoryczna.
Dłuższy okres próbny
Jeśli firma ma zamiar z kandydatem do pracy podpisać umowę na czas określony co najmniej 6 miesięcy, jednak nie dłuższy niż 12 miesięcy, to najpierw będzie miała możliwość zawarcia umowy na okres próbny, który nie może przekraczać dwóch miesięcy. Można jednak wydłużyć go o dodatkowy miesiąc, jeśli będzie to odpowiednio uzasadnione rodzajem pracy. Jednak takie wydłużenie można wykonać tylko jeden raz.
Określenie miejsca wykonywania pracy
Zgodnie z najnowszymi zapisami, w umowie o pracę musi się znaleźć informacja o miejscu lub miejscach wykonywania pracy.
Adres pracodawcy w umowie
Chodzi o sytuacje, w której pracodawca jest osobą fizyczną, wówczas w umowie o prace powinien się znaleźć jego adres, jednak tylko w sytuacji, gdy nie ma on siedziby.
Wnioskowanie o zmianę warunków lub podstawy zatrudnienia
Jeśli pracownik jest zatrudniony w danej firmie przez co najmniej 6 miesięcy, to ma prawo wnioskować do pracodawcy o zmianę rodzaju pracy, zmianę umowy na taką na czas nieokreślony lub o zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracodawca musi udzielić odpowiedzi w ciągu miesiąca od otrzymania wniosku, a jeśli odmówi musi swoją decyzję uzasadnić, podając pracownikowi powód odmowy.
Wzrost skuteczności ochrony zatrudnionych przed zwolnieniem
Jeśli pracownik wystąpi o zmianę warunków lub podstawy zatrudnienia lub równolegle podejmie pracę w innej firmie, to nie może to stanowić przyczyny zwolnienia. Podobnie w przypadku domagania się przez niego obowiązkowych informacji o warunkach zatrudnienia. Takie sytuacje nie mogą prowadzić do zwolnienia, ani do jego przygotowywania, czy też działań mających charakter równoznaczny do zwolnienia. W tej kwestii chodzi m.in. o niezawarcie przez firmę kolejnej umowy na czas określony, mimo iż sugerowano, że współpraca z daną osobą będzie kontynuowana. Chodzi o sytuacje, w których nie doszło do tego, ponieważ pracownik skorzystał z przysługujących mu praw wymienionych powyżej.
Informowanie o zasadach awansowania
Pracodawca ma informować pracowników, których zatrudnia o możliwości awansu. Jednak nie ma konieczności tworzenia w firmie określonych procedur w tym zakresie. Oczywiście nie są one wykluczone i zazwyczaj doskonale sprawdzają się w większych firmach.
Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej i urlop opiekuńczy
Możliwość skorzystania z takiego wolnego ma przysługiwać również nauczycielom. Ustawodawca planuje bowiem nowelizację karty nauczyciela w tym zakresie. W związku z tym zyskają oni możliwość zwolnienia i urlopu na takich samych zasadach, jak inni pracownicy.
Zasady korzystania z urlopu opiekuńczego
Takiego urlopu mamy 5 dni w roku kalendarzowym. Ma on służyć m.in. temu, że starsi rodzice wymagają nagłej pomocy. W związku z tym pracownik będzie mógł złożyć wniosek o taki urlop na jeden dzień przed jego rozpoczęciem. Sprawdzi się to dla pracowników w nagłych sytuacjach, jednak dla pracodawców może być problematyczne, z uwagi na zaskakiwanie urlopem i trudnościami w zorganizowaniu zastępstwa.
Urlop rodzicielski
Zgodnie z nowymi zasadami ulega on wydłużeniu. Dotychczas jest to 32 tygodnie przy ciąży pojedynczej i 34 przy mnogiej. Po wejściu w życie zmian będzie to odpowiednio 41 i 43 tygodni. Każdy z rodziców będzie miał również gwarancję 9 tygodni urlopu, których przeniesienie na drugiego rodzica nie będzie możliwe. Urlop rodzicielski nie musi być od razu wykorzystany w całości. Można z niego korzystać w maksymalnie 5 częściach do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat.
Urlop ojcowski
Skróceniu ulega czas, w jakim ojcowie będą mogli skorzystać ze swojego dwutygodniowego urlopu związanego z narodzeniem dziecka. Dotąd było to 24 miesiące, po zmianach będzie 12 miesięcy.
Zasiłek macierzyński
Wysokość zasiłku macierzyńskiego wzrośnie w całym okresie trwania urlopu rodzicielskiego i będzie on wynosił 70% podstawy wymiaru zasiłku.
Elastyczny czas pracy
Elastyczna organizacja czasu pracy ma dotyczyć m.in. rodziców dzieci do ósmego roku życia. Jeśli wniosek pracownika o skorzystanie z elastycznej organizacji pracy nie zostanie uwzględniony lub nie będzie zgody na indywidualny rozkład czasu pracy, to pracodawca będzie miał obowiązek pisemnego poinformowania pracownika o przyczynie odmowy albo innym możliwym terminie zastosowania elastycznej organizacji pracy. Dotąd takiego obowiązku nie było.
Ponadto, gdy zmiany w przepisach wejdą w życie pracodawcy nie będzie wolno zlecać, bez zgody pracownika, pracy w nocy, w delegacji, czy w godzinach nadliczbowych, jeśli pracownik opiekuje się dzieckiem do ósmego roku życia. Dotąd taką granicą był 4 rok życia dziecka.
Praca zdalna
Praca zdalna zostaje na stałe wprowadzona do porządku prawnego. Zgodnie z założeniami propozycji rządu, pracodawca nie będzie mógł odmówić pracy zdalnej m.in. rodzicom wychowującym dziecko do 4 roku życia, kobietom w ciąży, czy rodzicom i opiekunom osób z niepełnosprawnością w rodzinie.
Kontrola trzeźwości
Pojawiają się również przepisy, które dają pracodawcom możliwość sprawdzania trzeźwości u swoich pracowników, a także przeprowadzania testów na obecność w organizmie środków o działaniu podobnym do alkoholu. Wprowadzenie takich kontroli będzie możliwe, jeśli będzie stanowiło konieczność do zapewnienia bezpieczeństwa zdrowia i życia pracowników, a także innych osób lub ochrony mienia.