Spółka komandytowa to jedna z form prowadzenia działalności. Podobnie jak pozostałe ma ona swoją określoną specyfikę i zasady. Co więc powinniśmy na jej temat wiedzieć? Jak się ją zakłada, prowadzi i jaka jest odpowiedzialność wspólników?
Spis treści
Cechy charakterystyczne spółki komandytowej
Mamy tu do czynienia z osobową spółką handlową. Co istotne posiada ona osobowość prawną, a także zdolność do czynności prawnych. W związku z tym spółka komandytowa ma możliwość samodzielnego zaciągania zobowiązań we własnym imieniu, jak również nabywania praw. Ma ona prawo do nabywania nieruchomości, zatrudniania pracowników czy bycia stroną w umowie pożyczki.
Kiedy założenie spółki komandytowej jest dobrym rozwiązaniem?
Jest to dobre rozwiązanie w sytuacji, gdy jeden ze wspólników zamierza aktywnie angażować się w sprawy założonej spółki, natomiast drugi zapewniać jedynie odpowiedni wkład finansowy dla jej działania. Spółka komandytowa może powstać z inicjatywy dwóch wspólników. Pośród nich jeden będzie komandytariuszem i będzie miał ograniczoną odpowiedzialność za jej zobowiązania. Drugi zaś będzie komplementariuszem i będzie ponosił pełną odpowiedzialność za zobowiązania i decyzje spółki, nieograniczoną, całym swoim majątkiem.
Powstanie i rejestracja spółki komandytowej – co musisz wiedzieć?
Podobnie, jak przy wielu innych rodzajach spółek, tak i przy spółce komandytowej jej założenie składa się z dwóch ważnych etapów, które należy przejść:
- Umowa spółki – musi być zawarta przez co najmniej dwóch wspólników, przy czym jeden będzie komandytariuszem, a drugi komplementariuszem.
- Rejestracja zawartej spółki w krajowym Rejestrze Sądowym – Jest to moment, w którym formalnie powstaje spółka komandytowa.
UWAGA!
Od dnia 1 lipca 2021 roku założenie spółki komandytowej możliwe jest jedynie online. Aby dokonać wpisu do KRS należy więc posłużyć się jednym z rozwiązań elektronicznych, czyli portalem S24 lub Portalem Rejestrów Sądowych.
Gdy dokonamy rejestracji w KRS, konieczne będzie jeszcze przekazanie danych uzupełniających do Urzędu Skarbowego. W tym celu należy wypełnić formularz NIP-8 i złożyć we właściwym dla siebie urzędzie skarbowym. Wynika to z faktu, że w czasie rejestracji w KRS nie ma konieczności podawania niektórych informacji, takich jak:
- numery rachunków bankowych,
- miejsce prowadzenia działalności,
- szczegółowe dane kontaktowe,
- czy przewidywana ilość pracowników.
Taki zbiór przedstawionych przez spółkę danych musi trafić do US, GUS oraz ZUS. Od momentu rejestracji w KRS mamy 7 dni na uzupełnienie danych w ZUS, natomiast jeśli chodzi o US i GUS to obowiązuje termin 21 dni od rejestracji.
NIP i REGON dla naszej spółki zostaną nadane automatycznie i przekazane do KRS w ciągu 3 dni roboczych. Przedsiębiorcą jest tutaj spółka więc konieczne jest, aby posiadała te numery.
Założenie spółki komandytowej wymaga opłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych. Jeśli umowę podpisujemy u notariusza, to on zajmie się jego uiszczeniem, jeśli z kolei zakładamy ją przez portal S24 (eKRS), to niezbędne jest złożenie do US deklaracji PCC-3 i na jej podstawie opłacenia podatku od czynności cywilnoprawnej, czyli od wniesienia wkładów przez wspólników do spółki komandytowej.
Umowa spółki komandytowej – co musisz na jej temat wiedzieć?
Umowa spółki komandytowej musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Chodzi o jej całość, a więc wszystkie postanowienia, jakie wiążą się z powstającą spółką. Jeśli w późniejszym czasie będziemy chcieli wprowadzić do umowy jakiekolwiek zmiany, to również będzie musiała zostać zachowana taka forma.
Jeśli chcemy zająć się zawarciem umowy spółki komandytowej bez udziału notariusza, to jest to możliwe poprzez wykorzystanie wzorca takiej umowy, który znajduje się na stronie systemu teleinformatycznego.
Wiele założeń spółki komandytowej uzależnione jest od wspólnych decyzji wspólników. Umowa powinna zawierać wszelkie ustalenia, jednak istnieje kilka elementów, które są w niej stałe i obowiązkowe. Zaliczamy do nich:
- firma (nazwa) spółki,
- siedziba spółki,
- przedmiot działalności spółki,
- czas trwania spółki, jeśli został określony,
- oznaczenie wkładów, jakie wnoszą poszczególni wspólnicy i ich wartości,
- suma komandytowa.
Wkłady wspólników spółki, a właściwie ich dokładne oznaczenie, stanowią istotny element zawieranej umowy. Ich wartość powinna zostać precyzyjnie wskazana. Co istotne w umowie spółki ujawniany jest przedmiot wkładu, wraz z jego wartością i przypisaniem do określonego wspólnika. Mogą być one pieniężne lub niepieniężne.
W przypadku spółki komandytowej każdy wspólnik ma obowiązek wniesienia wkładu i umowa nie może ich z tego w żaden sposób zwalniać.
Kolejnym ważnym elementem umowy spółki komandytowej jest ustalenie sumy komandytowej. Jest to górna granica odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki, powinna być określona kwotowo. W sytuacji, gdy w spółce jest więcej niż jeden komandytariusz, to odpowiednia kwota zostaje ustalona i podana dla każdego z osobna.
Funkcjonowanie sumy komandytowej jest bardzo istotne, gdyż pełni ona funkcję gwarancyjną:
- wobec wierzycieli spółki, którzy mają możliwość oczekiwania zaspokojenia swoich zobowiązań od spółki komandytowej, właśnie z majątku komandytariusza,
- wobec komandytariusza, który dzięki ustaleniu kwoty komandytowej nie odpowiada za zobowiązania spółki w nieograniczonym zakresie.
Firma, czyli nazwa spółki komandytowej – jak powinno wyglądać oznaczenie?
Określenie bywa mylące, jednak chodzi o nazwę spółki, pod którą występuje ona w obrocie handlowym i prowadzi swoje przedsiębiorstwo. Warto wiedzieć, że jej brzmienie, powinno stosować się do kilku istotnych zasad.
- W firmie spółki komandytowej powinno znaleźć się nazwisko jednego, kilku lub wszystkich komplementariuszy.
- Nazwa powinna zawierać dodatek „spółka komandytowa” lub „ sp. k.”.
- Jeśli komplementariuszem jest osoba prawna, np. spółka akcyjna, lub z ograniczoną odpowiedzialnością, to firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie jej nazwy, wraz z dopiskiem „spółka komandytowa”.
- Nie można umieszczać w firmie spółki nazwiska komandytariusza, gdyż związane jest to dla niego z groźbą ponoszenia pełnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki.
Rejestracja spółki w ZUS i zgłoszenie jej do ubezpieczeń
KRS automatycznie przekazuje do ZUS informację o zarejestrowaniu spółki komandytowej, a więc wówczas ZUS dokonuje zarejestrowania jej jako płatnika składek, co sprawia, że nie ma konieczności składania w tym zakresie dodatkowych dokumentów. Jednak dotyczy to samej spółki, jako osoby prawnej.
Warto pamiętać, że w przypadku spółki komandytowej każdy ze wspólników, będzie płatnikiem składek na własne ubezpieczenia, a co za tym idzie musi on zarejestrować się w ZUS i złożyć zgłoszenie:
- Płatnika składek – formularz ZUS ZFA – podaje się tu własne dane identyfikacyjne, takie jak: numer pesel, NIP, bądź NIP, REGON i pesel, jeśli dany wspólnik prowadzi również inną działalność gospodarczą niż ta w formie spółki.
- Siebie do ubezpieczeń, jako osoby ubezpieczonej – formularz ZUS ZUA lub ZZA (jeśli będzie podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu).
Majątek spółki komandytowej – co musisz na ten temat wiedzieć?
W przypadku spółki komandytowej majątek stanowi jej odrębną własność i nie jest przedmiotem współwłasności poszczególnych wspólników. Do jej majątku wliczane są następujące elementy:
- wkłady wspólników i wniesione tym tytułem prawa majątkowe,
- prawa majątkowe, które spółka nabyła w czasie swojego istnienia.
Wkłady mają zapewnić spółce środki, które umożliwią start i rozwój na rynku, jak również samo prowadzenie spółki, jednak w miarę jej rozwoju majątek będzie się naturalnie i stopniowo powiększał. To, jaki wkład zostanie wniesiony przez wspólników do spółki, powinno być odpowiednio określone. Przede wszystkim musi on jednak być przydatny dla niej z punktu widzenia działalności, jaką prowadzi.
W związku z tym wkładem do spółki komandytowej mogą być:
- prawo własności nieruchomości,
- prawo własności rzeczy ruchomych,
- praca oraz świadczenie usług,
- prawa względne na przykład wierzytelności, prawo własności przemysłowej, prawo do korzystania z rzeczy, papiery wartościowe.
Warto jednak pamiętać, że przedmiotem wkładu komandytariusza do majątku spółki nie może być zobowiązanie do świadczenia określonych usług lub pracy na rzecz spółki, chyba że wartość innych – majątkowych wkładów dokonanych przez tego wspólnika jest równa co najmniej kwocie komandytowej.
W spółce komandytowej wspólnicy posiadają prawo do zysku. Jednak to jak będzie wyglądał podział zysków może zostać odpowiednio określone w umowie spółki. W sytuacji, gdy umowa nie określa tej kwestii, podział zysków opiera się o następujące zasady:
- Każdy z komplementariuszy ma równy udział w zyskach, bez względu na rodzaj i wartość wniesionych wkładów.
- Każdy z komandytariuszy ma udział w zyskach proporcjonalny do tego, jaki rzeczywiście wkład wniósł do spółki.
Dokładne i inne niż wskazane zasady podziału zysków w spółce komandytowej mogą zostać ustalone przez wspólników w umowie spółki.
Pamiętaj!
Jeśli wkład jaki dany komandytariusz rzeczywiście wniósł do spółki jest niższy od tego, jaki został ustalony w umowie, to jego zysk zostaje w pierwszej kolejności przeznaczony na uzupełnienie brakującego wkładu.
Prowadzenie spraw spółki komandytowej
Prowadzenie spraw spółki to wydawanie opinii i decyzji, podejmowanie uchwał, jak również organizowanie działalności danej spółki w taki sposób, aby był on zgodny z przedmiotem jej działania oraz realizował zamierzony cel gospodarczy.
W przypadku spółki komandytowej obowiązuje zasada, że zarówno prawo, jak i obowiązek prowadzenia spraw spółki mają wszyscy komplementariusze. Tutaj jednak również pojawia się możliwość wyjątku, którą można zawrzeć już w umowie spółki. Wspólnicy mają bowiem możliwość powierzenia prowadzenia spraw spółki jednemu lub kilku komplementariuszom. Takie ustalenia mogą pojawić się również później i zostać wniesione przez uchwałę wspólników.
Zgoda pozostałych wspólników, wyłączonych z prowadzenia spraw spółki będzie konieczna w sytuacji, gdy uchwała będzie przekraczać zakres zwykłych czynności. Ich zakres może zostać również określony już w umowie spółki.
Reprezentowanie spółki komandytowej i jej stosunki zewnętrzne
Reprezentowanie spółki to wszystkie czynności, które podejmują jej wspólnicy, mające skutki dla osób trzecich, czyli na zewnątrz. Podjęcie przez wspólnika czynności prawnej, która będzie wiązała spółkę może mieć miejsce jedynie w sytuacji, gdy posiada on odpowiednie umocowanie do działania w jej imieniu, czyli prawo do reprezentowania spółki.
Takie prawo przysługuje każdemu komplementariuszowi, również temu, który został wyłączony z prowadzenia spraw spółki. Funkcję reprezentatywną mogą sprawować również pełnomocnicy, w tym również prokurenci.
Z kolei komandytariusz nie posiada prawa reprezentowania spółki, może je uzyskać jedynie jako pełnomocnik. Może to być zwykłe pełnomocnictwo ogólne lub prokura.
Odpowiedzialność wspólników w spółce komandytowej
Komplementariusze – ich odpowiedzialność za długi spółki jest nieograniczona, obejmuje cały ich majątek. Mamy tu do czynienia z z charakterem subsydiarnym odpowiedzialności, oznacza to, że egzekucja w przypadku takiego wspólnika będzie mogła zostać podjęta jedynie, gdy postępowanie egzekucyjne względem spółki będzie w całości lub częściowo bezskuteczne. Jest to rozwiązanie zabezpieczające interesy wierzycieli i wynika z faktu, że w przypadku spółki komandytowej nie funkcjonuje minimalna wysokość kapitału, która spełniałaby taką rolę.
Komandytariusze – ich odpowiedzialność za długi spółki jest ograniczona. Zakres tej odpowiedzialności jest ograniczony do wysokości zawartej w umowie sumy komandytowej. Jednak tutaj również pojawia się wyjątek. Jeśli komandytariusz dokona wniesienia do spółki wkładu, który będzie co najmniej równy wysokości sumy komandytowej, to nie będzie on odpowiadał za jej zobowiązania. Jeśli z kolei w firmie spółki zostanie umieszczone jego nazwisko to będzie on odpowiadał w sposób nieograniczony.
Księgowość oraz podatki – jak to wygląda w przypadku spółki komandytowej?
Spółka komandytowa jest osobą prawną, w związku z czym może być płatnikiem podatku od towarów i usług (VAT). Od dnia 1 stycznie 2021 roku spółka komandytowa jest również płatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT).
Podatek dochodowy od osób prawnych w swojej podstawowej wersji wynosi 19% od osiągniętego dochodu. W sytuacji, gdy konkretna spółka komandytowa będzie mogła zostać uznana za tzw. małego podatnika, stawka podatku wyniesie 9% – warunkiem jest, aby jej roczne przychody nie przekroczyły 2 mln euro.
Kolejną istotną kwestią jest opodatkowanie zysku, który spółka komandytowa będzie wypłacać na rzecz wspólników. Każdy ze wspólników ma możliwość wybrania odpowiedniej dla siebie formy opodatkowania swoich zysków ze spółki, niezależnie od tego, na jakie rozwiązania zdecydują się inni.
W kwestii księgowości istnieje tu obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, czyli pełnej księgowości.
