PFRON lub PeFRON to skrót od pełnej nazwy, czyli Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Z tą instytucją do czynienia mają osoby z niepełnosprawnościami, ich bliscy, a także wiele osób, które prowadzą własną działalność gospodarczą. W związku z tym duża ilość z nas, nawet nie słyszała tej nazwy i początkowo z pewnością nie wiedziałaby, z czym połączyć jej działalność. Jednak PFRON jest ważną i bardzo potężną instytucją, w związku z tym z pewnością warto dowiedzieć się na jej temat nieco więcej.
Spis treści
Czym dokładnie jest PFRON?
Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – to pełna nazwa i jednocześnie rozwinięcie skrótu, którego zwykle używa się również potocznie. Jest to organ administracyjny, który zalicza się do grupy funduszy celowych.
Fundusz celowy – jest to fundusz, który tworzony jest w celu realizowania konkretnych zadań państwowych, a jego finansowanie pochodzi ze środków publicznych.
Istotną informacją jest, że PFRON posiada własną osobowość prawną, w związku z tym nie jest jednostką podległą Ministerstwu Finansów, a działa samodzielnie. Posiada m.in. swobodę decydowania o przeznaczeniu zgromadzonych środków.
Siedziba funduszu znajduje się w Warszawie, a jego organy to zarząd i rada nadzorcza. Ponadto w każdym województwie zlokalizowane są oddziały terenowe PFRON. Dzięki temu osoby niepełnosprawne mają do nich łatwiejszy dostęp, więc załatwienie poszczególnych spraw będzie bardziej komfortowe.
Działania podejmowane przez PFRON mają prowadzić do ułatwienia życia osobom niepełnosprawnym. W tym celu korzysta się z różnych rozwiązań, które umożliwiają aktywne uczestniczenie w codziennym życiu pomimo dysfunkcji.
Misja PFRON – wparcie osób z dysfunkcjami, ułatwienie im brania aktywnego oraz pełnego udziału w życiu zawodowym oraz społecznym.
PFRON według prawa
Początkiem istnienia Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest dzień 9 maja 1991 roku. Wówczas w parlamencie uchwalona została ustawa dotycząca zatrudniania i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Na jej mocy doszło do powołania do życia PFRON-u.
Dzisiejsze działanie funduszu oparte jest o przepisy z dnia 27 sierpnia 1997 roku. Dotyczą one rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych. Jest to Dz.U. z 2018 roku poz. 511z późniejszymi zmianami. Nazywa się ją ustawą o rehabilitacji. Przez cały okres jej istnienia wprowadzono do niej już przeszło 60 zmian, a planowane są kolejne, choć możliwe jest również stworzenie całkowicie nowej ustawy.
Na czym polega działanie PFRON-u?
Rehabilitacja jest sposobem na, chociażby przystosowanie się do normalnego i samodzielnego życia osób, które utraciły sprawność fizyczną lub psychiczną, czy też posiadają wady wrodzone. To kluczowy cel działania organizacji.
Jeśli pod uwagę bierzemy rehabilitację zawodową oraz społeczną, to będzie tu chodziło o to, aby osoby z rozmaitymi dysfunkcjami zostały włączone do społeczeństwa, w taki sposób, aby możliwe było ich funkcjonowanie na równi z innymi.
Celem tych działań jest umożliwienie wszystkim edukacji, podjęcia i utrzymania pracy, uzyskania awansu, czy korzystania z porad doradcy zawodowego. Dzięki odpowiednim rozwiązaniom osoba z niepełnosprawnością może samodzielnie radzić sobie w rozmaitych codziennych sytuacjach wynikających z uczestnictwa w życiu społecznym oraz rodzinnym.
Warto ponadto zaznaczyć, że zadaniem rehabilitacji będzie również właściwe przystosowanie stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych, a także stworzenie warunków pracy chronionej.
Istotnym filarem działalności PFRON jest również aktywizacja zawodowa, która ma zachęcić osoby bezrobotne do poszukiwania i podjęcia pracy, podnoszenia posiadanych kwalifikacji, oraz innych działań, które związane są z życiem zawodowym. W przypadku aktywizacji mamy do czynienia z określonymi usługami w obrębie rynku pracy. Są to chociażby stypendia, które wypłaca się w przypadku kontynuowania nauki, przygotowanie zawodowe i staże w miejscu pracy oraz rozmaite szkolenia.
W ustawie o rehabilitacji znajdują się konkretne zasady działania tego funduszu. Instytucja zajmuje się przede wszystkim jednak zbieraniem i rozdzielaniem środków, których przeznaczeniem jest poddawanie osób niepełnosprawnych niezbędnej w ich przypadku rehabilitacji.
W kompetencji PFRON leży również organizowanie rozmaitych programów, które w istotnym zakresie wspierają osoby z dysfunkcjami w pracy oraz codziennym życiu. Na pomoc mogą liczyć również pracodawcy, którzy zatrudniają osoby niepełnosprawne, oraz organizacje, które działają na ich rzecz.
Jak PFRON pozyskuje środki?
Zdecydowana większość środków pochodzi od pracodawców, którzy w swoich firmach nie zatrudniają odpowiedniej, wymaganej ilości osób niepełnosprawnych. Budżet, jakim zarządza PFRON jest zbliżony do tego, jaki posiada Fundusz Pracy. Jednak tutaj zdecydowana większość pieniędzy pochodzi od przedsiębiorców, a oprócz tego PFRON otrzymuje wsparcie z budżetu państwa.
Czy jako przedsiębiorca muszę płacić składki PFRON?
Nie każda firma musi płacić składki na PFRON. Pod uwagę bierze się tu ilość pracowników, którzy są w niej zatrudnieni na umowę o pracę w przeliczeniu na pełen etat. Dokładny stan zatrudnienia określa się w odniesieniu do pełnego miesiąca, biorąc pod uwagę przeliczenie na pełen etat. Konieczne jest tu zastosowanie średniej arytmetycznej. Jeśli przykładowo w firmie pracują trzy osoby, w tym jedna na cały etat, a dwie pozostałe na ½ etatu, to w obliczeniach będzie się to liczyło jako 2 całe etaty.
Jeśli przedsiębiorstwo zatrudnia co najmniej 25 osób w przeliczeniu na pełne etaty, to liczba osób niepełnosprawnych powinna w nim stanowić przynajmniej 6%. W związku z tym, gdy mamy 25 etatów, to 1,5 z nich powinno być zajmowane przez osoby niepełnosprawne. Jeśli sytuacja będzie wyglądać inaczej i w firmie nie będą pracować osoby z różnymi dysfunkcjami, to pracodawca będzie miał obowiązek opłacania składek na PFRON.
Bardzo istotne jest to, że obliczając stan zatrudnienia w firmie nie bierzemy pod uwagę osób, które zatrudnione są na umowy cywilnoprawne, czyli o dzieło lub zlecenie.
Wpłaty na PFRON mogą być bardzo wysokie. Ich poziom można obliczyć w specjalnych kalkulatorach. Potrzebna będzie nam ilość brakujących etatów dla niepełnosprawnych, oraz przeciętną wysokość wynagrodzenia. W jeśli wśród 25 etatów nie ma 1,5 dla osób z dysfunkcjami, to 1,5 należy pomnożyć przez przeciętna wysokość wynagrodzenia, aby uzyskać wysokość naszej wpłaty.
Kto ma możliwość skorzystania z dofinansowań PFRON?
Na wsparcie z funduszy PFRON mogą liczyć następujące jednostki:
- osoby indywidualne,
- pracodawcy,
- fundacje,
- organizacje pozarządowe.
Na jakie cele można uzyskać dofinansowanie z PFRON?
Zależnie od konkretnej jednostki wyróżnia się różne, jednak odpowiednio dopasowane formy wsparcia. Udzielane dotacje są bezzwrotne, a ich celem jest wspieranie rozmaitych form rehabilitacji i aktywizacji, w związku z czym środki, jakimi dysponuje przeznaczane są na:
- przystosowywanie miejsc i stanowisk pracy na potrzeby osób niepełnosprawnych,
- dofinansowywanie wynagrodzeń dla pracowników z niepełnosprawnościami,
- wdrażanie i prowadzenie projektów, których celem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna realizowana przez organizacje pozarządowe,
- zakłady aktywności zawodowej oraz warsztaty terapii zajęciowej,
- prowadzenie projektów systemowych, które realizowane są ze środków pomocowych pochodzących z Unii Europejskiej,
- wsparcie indywidualnych osób niepełnosprawnych, poprzez np. dofinansowanie rozpoczęcia działalności gospodarczej, zakup sprzętu rehabilitacyjnego, likwidowanie barier architektonicznych, organizowanie szkoleń oraz stażów,
- obniżanie kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych przez refundację składki ZUS dla właściciela firmy,
- dofinansowanie składek ZUS dla osób niepełnosprawnych podejmujących się prowadzenia działalności gospodarczej,
- wspieranie imprez kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych dla niepełnosprawnych,
- turnusy rehabilitacyjne,
- zakup sprzętu rehabilitacyjnego i ortopedycznego,
- wspieranie edukacji osób niepełnosprawnych,
- współpraca europejska.
Jak składa się wniosek o dofinansowanie PFRON?
Złożenie wniosku o dofinansowanie przez fundusz możliwe jest w czasie osobistej wizyty w urzędzie, jak również drogą elektroniczną. Osoby uprawnione do wsparcia o przysługujących sobie formach pomocy mogą dowiedzieć się dzięki SOW, czyli Systemowi Obsługi Wsparcia finansowanego przez PFRON. Działa on z powodzeniem od 2018 roku. Co istotne za jego pośrednictwem można również bez wychodzenia z domu złożyć odpowiedni wniosek.
