Samozatrudnienie – co to oznacza, specyfika pracy dla siebie, wady i zalety takiego rozwiązania.

Samozatrudnienie można rozumieć bardzo dosłownie, gdyż nie jest to nic innego jak zatrudnienie samego siebie. Mówi się w ten sposób o osobach, które zakładają i prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą.

„Być na swoim” – to częste pragnienie wielu osób, które nie odnajdują się w swojej dotychczasowej pracy.

W ostatnich latach możemy z pewnością powiedzieć, że coraz więcej osób decyduje się na otwarcie własnej działalności gospodarczej, gdyż jest to dla nich rozwiązanie z wielu względów bardziej komfortowe. Warto jednak pamiętać, że niesie za sobą również pewne ryzyko i jak każda praca posiada wady oraz zalety. Dowiedz się, co wyróżnia samozatrudnienie i oceń czy jest to odpowiednia opcja dla Ciebie.

Samozatrudnienie – definicja

Samozatrudnienie, jak już wyżej wspomnieliśmy to zatrudnianie samego siebie, czyli tworzenie dla siebie miejsca pracy. Mimo iż w polskim prawie nie ma jego jednoznacznej definicji, to w większości przypadków odnosi się ono właśnie do jednoosobowej działalności gospodarczej, prowadzonej na własny rachunek, we własnym imieniu i na własne ryzyko.

W związku z tym samozatrudnienie może być realizowane przez osobę fizyczną (którą jest każdy człowiek bez względu na wiek – warto tu jednak zaznaczyć, że pełna zdolność prawna i możliwość podejmowania samodzielnych decyzji, pojawia się dopiero w chwili ukończenia 18 roku życia).

Samozatrudnienie oznacza również, że prowadzimy działalność gospodarczą, która również ma kilka definicji w polskim prawie. Jednak znacząco to upraszczając możemy stwierdzić, że chodzi o funkcjonowanie przedsiębiorcy na rynku i to czym dokładnie się zajmuje. Istotny jest jednak czynnik zarobkowy.

Osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, czyli realizująca samozatrudnienie ma ponadto możliwość zawierania umów cywilno-prawnych z innymi podmiotami. Będą one regulować prawa i obowiązki obydwu stron, jak również istotne porozumienia.

Co istotne polskie prawo stwierdza, że aby mówić o samozatrudnieniu musimy pracować samodzielnie, oznacza to, że wykonywanie konkretnych zadań nie może odbywać się pod kierownictwem zlecającego. Również na naszych barkach powinno spoczywać ryzyko gospodarcze, jakie wiąże się z realizowaniem zleceń, jakie podejmiemy. A więc również nie realizujemy zadań na zlecenie innego podmiotu, który będzie odpowiedzialny za ich wykonanie.

Przyjmowanie zleceń i umowy z klientami

Klienci do naszej firmy mogą trafić w różny sposób, rynek jest szeroki i różnorodny. Niestety bardzo rzadko będziemy mogli powiedzieć, że w przypadku danej osoby czy firmy mamy całkowitą pewność co do uczciwości i wypłacalności. Z pewnością zanim rozpoczniemy współpracę w inną firmą, warto ją sprawdzić w dostępnych rejestrach.

Gdy założymy działalność gospodarczą będziemy więc samozatrudnieni i w porównaniu, do wszelkich naszych wcześniejszych prac, nie będziemy w stosunku pracy. W związku z tym czeka nas nieco więcej papierkowej roboty. Co to oznacza? Zanim rozpoczniemy wykonywać pracę/ zlecenie dla kogokolwiek konieczne jest podpisanie umowy, która będzie regulowała wszystkie prawa i obowiązki zarówno jednej jak i drugiej strony.

Umowa musi zawierać pełne dane obu stron, terminy realizacji usługi lub dostarczenia towaru, wysokość wynagrodzenia, jak również termin uiszczenia za nie płatności.

Jeśli umowę przygotowuje nasz klient lub kontrahent koniecznie należy ja dokładnie przeczytać, aby mieć pewność na jakie zobowiązania się decydujemy. Mogą w niej bowiem znaleźć się zapisy dotyczące czasu i miejsca realizacji czy też konieczności poddania się kierownictwu kogoś innego. Pojawienie się tego rodzaju zapisów, to dla nas pewne światełko, że być może coś jest nie w porządku. Taka osoba może bowiem próbować zatrudnić nas bez oferowania umowy o pracę.

Warto w takich sytuacjach pamiętać, że jako przedsiębiorcy nie mamy obowiązku podporządkowywania się żadnym innym podmiotom, w związku z czym pojawienie się tego rodzaju zapisów może nie zostać przyjęte.

Dobrze jeśli w umowie pojawia się terminy wypowiedzenia. Będzie to zabezpieczenie dla przedsiębiorcy, mimo iż współpraca może zostać rozwiązana w dowolnym momencie.

Jeśli my przygotowujemy umowę, to już po wstępnych rozmowach warto dokładnie spisać wszystkie ustalenia z potencjalnym partnerem czy klientem i wysłać je np. mailem do niego do potwierdzenia. W ten sposób unikniemy niedomówień, jak i sytuacji, że czegoś nie będzie na umowie, a druga strona na koniec się tego wyprze przez co poniesiemy stratę.

Urlop i zwolnienie lekarskie „na swoim”

Dla wielu osób kwestia urlopu przy prowadzeniu działalności gospodarczej jest nie do zaakceptowania. Można usłyszeć „nie pracujesz, nie zarabiasz” i istotnie często tak jest. Jednak dokładny poziom zarobków zależy od nas, naszych stawek i przedsiębiorczości. Możemy tak rozplanować swoją pracę, że spokojnie znajdzie się czas i środki na urlop.

Osobom zatrudnionym na podstawie umowy o prace, dzięki Kodeksowi pracy przysługuje urlop wypoczynkowy, dni ustawowo wolne. Te prowadzące działalność gospodarczą nie podlegają tym przepisom w związku z tym o to, aby mieć urlop muszą zadbać samodzielnie.

Sytuacja jest jednak dość komfortowa, gdyż wówczas samodzielnie decydujemy o tym kiedy pracujemy, a kiedy nie. Jeśli musimy pracować, to wtedy gdy sami się do tego zobowiążemy poprzez podpisanie konkretnej umowy z klientami lub kontrahentami.

Jednak ze względu na to, iż chcemy zarobić jak najwięcej często dni wolne ograniczamy do minimum. Pamiętajmy mimo wszystko o możliwie jak najlepszej organizacji swojego czasu, gdyż nieustanna praca może się szybko odbić na naszym zdrowiu, a wtedy o zarobki będzie jeszcze trudniej.

Zwolnienia lekarskie nie w każdej sytuacji będą miały zastosowanie. Jedynie jeśli zdecydujemy się na opłacanie składek chorobowych, to będziemy mieć prawo do korzystania z niektórych świadczeń, takich jak zasiłek macierzyński. W praktyce w większości przypadków przedsiębiorcy chorować się nie opłaca.

Co odróżnia pracę na etacie od samozatrudnienia?

W pierwszej kolejności należy się zastanowić dlaczego tak wiele osób wybiera samozatrudnienie zamiast pracy na etacie. Głównym czynnikiem są zarobki i możliwość rozwoju. Dzięki samozatrudnieniu mamy szansę zarabiać więcej i zdecydowanie zmienić swój status materialny. Jednak w pracy na eta zbytnio nie musimy się kwestią zarobków przejmować. Kluczowe jest przychodzenie do pracy i odbieranie wypłaty raz na miesiąc.

Z pewnością spora różnica pojawia się również w kwestii ilości obowiązków. Chodzi głównie o podatki i składki, które prowadząc działalność odprowadzamy samodzielnie, musimy pilnować terminów. Opcją jest tu zatrudnienie księgowej.

Kolejna różnica to to, że zatrudniając samych siebie nie podlegamy Kodeksowi Pracy, co oznacza, że również omijają nas zagwarantowane w nim prawa pracownicze. Te najistotniejsze, które postrzegają osoby prowadzące działalność gospodarczą związane są chociażby z ochroną kobiet będących w ciąży oraz osób, które niedługo przejdą na emeryturę.

Zalety samozatrudnienia

Osoby podejmujące decyzje o samozatrudnieniu i założeniu działalności gospodarczej, z pewnością dostrzegają wiele pozytywów w tej sytuacji. My zaliczamy do nich przede wszystkim kilka poniższych punktów:

• Mamy wolną rękę – czyli działamy całkowicie swobodnie, sami jesteśmy sobie szefem, w związku z tym wyznaczamy sobie optymalny czas pracy, taki który najbardziej nam odpowiada,
• Wpływ na zarobki– Stawki za pracę ustalamy samodzielnie. W związku z czym przy odpowiedniej organizacji w większości przypadków okazuje się, że dochody przy samozatrudnieniu są wyższe niż pensja.
• Wyższe zarobki – jeśli podejmujemy współprace z inną firmą, dla której będziemy realizować konkretne zadania, a ta sama firma miałaby możliwość zatrudnienia nas w oparciu o umowę o pracę, to przy samozatrudnieniu zwykle jest nam skłonna zapłacić więcej, bo jest to dla niej sytuacja korzystniejsza.
• Pole do kreatywności – prowadząc własny biznes możemy z powodzeniem wdrażać własne rozwiązania i pomysły, połączenie pracy z pasją może sprawić, że w takiej pracy łatwiej będzie o pełną samorealizację. Niezależność i wolność.
• Wybór partnerów – prowadząc działalność nie musimy współpracować z każdym. Ilość zleceń będzie wpływać na wysokość naszych zarobków, jednak mimo to możemy przyjmować ich albo tyle ile chcemy, albo tyle ile jesteśmy w stanie zrealizować.
• Podatki – zyskujemy możliwość odliczenia kosztów uzyskania przychodów oraz podatku VAT. Oprócz tego można skorzystać z opcji niższych stawek podatkowych – podatek liniowy, ryczałt.
• Wielu klientów i kontrahentów – możemy współpracować z wieloma firmami i klientami, rotując źródła dochodów, zwiększając przychody i sprawiając, że będą one pewniejsze.
• Poczucie satysfakcji z pracy, jaką wykonujemy oraz możliwość przekłuwania własnej pasji w zarobek i sposób na życie.
• Wolność i niezależność – tego nie trzeba tłumaczyć.
• Elastyczność.
• Brak konieczności wykonywania poleceń szefa.

Jakie wady ma samozatrudnienie?

Samozatrudnienie podobnie jak każda inna praca wymaga jednak wykonywania pewnych czynności i realizowania konkretnych zadań. Nie jest też pozbawione wad i ryzyka. Należy tu wymienić:

• Samodzielne rozliczanie podatków – księgowość na działalności możemy prowadzić samodzielnie, jednak zdaniem wielu drobnych przedsiębiorców, zdecydowanie lepszą i bardziej komfortową opcją jest korzystanie z usług księgowej lub biura rachunkowego.
• Pełna odpowiedzialność finansowa oraz prawna – przedsiębiorca w działalności jednoosobowej odpowiada również majątkiem prywatnym.
• Niestabilność zarobków – jeśli nie pracujemy, nie zarabiamy, w związku z tym każdy wolny dzień oznacza stratę finansową. Dodatkowo nie zawsze jesteśmy w stanie zagwarantować sobie ciągłość zleceń, więc bywają lepsze i gorsze okresy.
• Nienormowany czas pracy – poszczególne zlecenia są zwykle wycenione za finalną realizację, w związku z tym osoba samozatrudniona pracuje często przez wiele godzin i jej tydzień pracy jest znacznie dłuższy niż 40 godzin.

Formy nawiązywania współpracy przy samozatrudnieniu

• Umowa o świadczenie usług – określa ona, że jedna ze stron wykona określone usługi dla drugiej. Jest to rozwiązanie, z którego korzysta się dość powszechnie, taki tym umowy wzoruje się na umowie zlecenie.
• Umowa o dzieło – na jej podstawie przyjmujący dzieło do wykonania zobowiązuje się do jego wykonania, zaś osoba zlecająca do opłacenia należności.
• Umowa zlecenie – w tej umowie podmiot stanowi to że zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonej w umowie czynności prawnej dla zleceniodawcy.
• Kontrakt menadżerski – w tym wypadku osoba/firma przyjmująca zlecenie zobowiązuje się do stałego realizowania czynności związanych z zarządem przedsiębiorstwem zleceniodawcy w jego imieniu i na jego rzecz.