Z pewnością temat zarobków nauczycieli przewija się w ostatnim czasie dość często. Przede wszystkim pojawiają się głosy, że jest to grupa zawodowa, która zarabia zbyt mało. Czy jednak wiemy dokładnie ile? Wynagrodzenia nauczycieli zależne są m.in. od stażu pracy, ilości wypracowanych godzin, a także ich aktywności, czy tego jaki jest charakter ich pracy. Stawek w oświacie jest co najmniej kilka, gdyż dodatkowo mamy różne stopnie awansu zawodowego oraz określone dodatki, które przysługują w tej branży, jak dodatek motywacyjny czy funkcyjny. Sprawdźmy więc ile zarabiają nauczyciele w Polsce w 2024 roku?
Spis treści
Ile zarabiają nauczyciele w Polsce?
Praca nauczyciela nie jest zajęciem prostym, a dodatkowo wiąże się z bardzo dużą odpowiedzialnością. Są to osoby, które uczą nasze dzieci i w dużym zakresie odpowiadają za ich przyszłość. Dlatego z punktu widzenia społeczeństwa i rodzica praca takiej osoby jest bardzo ważna i powinna być odpowiednio wynagradzana. Spotkaliśmy się jednak już ze strajkami nauczycieli, a dodatkowo media nieustannie przekonują nas, że płace w edukacji narodowej są bardzo niskie. Czy tak jest istotnie? Ile może zarobić nauczyciel?
Przede wszystkim musimy zaznaczyć, że wynagrodzenie nauczycieli jest ściśle regulowane przez Ministra Edukacji Narodowej. Aktualne wynagrodzenia zasadnicze są odpowiednio określane w rozporządzeniu. W maju 2024 roku miała miejsce podwyżka dla nauczycieli, której wysokość była zależna od stopnia zawodowego. Pensja wzrosła odpowiednio od 130 do 178 zł brutto.
W związku z tym od maja 2024 pensja nauczyciela ze stopniem magistra i przygotowaniem pedagogicznym, będzie wynosić odpowiednio:
- Stażysta – 3079 zł brutto (wzrost o 130 zł brutto), co ciekawe wcześniej stażysta zarabiał mniej niż wynosi tegoroczne minimalne wynagrodzenie,
- nauczyciel kontraktowy – 3167 zł brutto (wzrost o 133 zł brutto),
- nauczyciel mianowany – 3597 zł brutto (wzrost o 152 zł brutto),
- nauczyciel dyplomowany – 4224 zł brutto (wzrost o 178 zł brutto).
Karta nauczyciela, czyli ustawa z dnia 26 stycznia 1982 roku wskazuje, że każdy nauczyciel na początku swojej drogi zawodowej zyskuje tytuł stażysty. Nauczycielem kontraktowym zostaje osoba, która jest nauczycielem akademickim i ma przynajmniej trzyletni staż pracy w szkole wyższej lub taka, która posiada przynajmniej 5-letni staż pracy a dodatkowo w chwili podjęcia pracy w szkole wyróżnia się znaczącym dorobkiem zawodowym.
Jeśli natomiast nauczyciel posiada tytuł naukowy i co najmniej 5 lat pracy w szkolnictwie wyższym, to przy podjęciu pracy w szkole uzyskuje tytuł nauczyciela mianowanego. Następne awanse wiążą się z odpowiednim stażem pracy oraz koniecznością zdania egzaminu. Nauczyciel stażysta otrzymuje awans po rozmowie z komisją kwalifikacyjną. Staż nauczycielski musi trwać 9 miesięcy. Jeśli nauczyciel kontraktowy chce zostać mianowanym to musi zdać specjalny egzamin przed komisją egzaminacyjną – można do niego podchodzić po przepracowaniu 2 lat i 9 miesięcy.
Uzyskanie awansu przez nauczyciela mianowanego jest możliwe po akceptacji komisji kwalifikacyjnej, która wcześniej dokona oceny jego dorobku zawodowego i przeprowadzi z nim rozmowę. Tutaj również staż niezbędny do uzyskania awansu to 2 lata i 9 miesięcy pracy.
Jakie dodatki do pensji są dostępne dla nauczycieli?
Średnie wynagrodzenie nauczycieli nie jest wysokie, jednak mogą oni sukcesywnie m.in. zwiększać swoje kwalifikacje zawodowe i uzyskiwać awanse, które będą odpowiednio podnosić ich pensję. Poziom pensji zależy bezpośrednio od Ministra Edukacji i Nauki, jednak w branży szkolnictwa, pojawiają się również liczne dodatki, które ostatecznie podnoszą wynagrodzenie, jakie otrzyma pedagog.
Na jakie dodatki można liczyć w zawodzie nauczyciela?
- Dodatek za wysługę lat – 1% minimalnego wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli za każdy rok pracy, choć nie może on przekroczyć 20% stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli.
- Dodatek funkcyjny za wychowawstwo – wynosi on minimalnie 300 zł.
- Dodatek z tytułu pracy w trudnych lub uciążliwych warunkach – trudne warunki to m.in o praca edukacyjna w terenie (np. las, szpital, kopalnia), ale również praca z trudną młodzieżą – m.in w zakładach poprawczych, oraz placówkach odwykowych. Z kolei uciążliwe warunki to praca z dziećmi i młodzieżą z upośledzeniem umysłowym lub zaburzeniami psychicznymi – w takich przypadkach za przyznanie i wypłacenie dodatkowego wynagrodzenia odpowiada pracodawca, w związku z tym jego poziom będzie się różnić w zależności od możliwości i regulaminów konkretnych placówek oświatowych.
- Dodatek funkcyjny związany z pełnieniem funkcji dyrektora lub wicedyrektora danej placówki – ogromne znaczenie ma tu rodzaj placówki edukacyjnej, o jakiej mówimy. Dodatek może bowiem wynieść 300 zł ale może również być na poziomie 3 tys. zł miesięcznie. Przykładowo dyrektor szkoły w placówce, do której uczęszcza do 250 uczniów otrzyma 700 zł, z kolei dyrektor szkoły ponadgimnazjalnej, z ilością uczniów przekraczającą 900 uzyska 2850 zł.
- Dodatek motywacyjny – jest to dodatek, który przyznawany jest przez dyrektora szkoły uznaniowo. Jego wysokość może być określona w regulaminie wynagrodzeń danej placówki.
- Dodatek wiejski – nauczycielowi, który jest zatrudniony na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5 tys. mieszkańców przysługuje dodatek w wysokości 10% wynagrodzenia zasadniczego.
- Dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych i nocnych.
- Opieka podczas wycieczek to „inne zadania opiekuńcze” za które przysługuje dodatkowe wynagrodzenie.
Nauczyciel stażysta, który odbywa staż na nauczyciela kontraktowego, zgodnie z Karta nauczyciela otrzymuje jednorazowe świadczenie na start w wysokości 1000 zł. Jest ono wypłacane do 30 września roku, w którym podjął taką pracę.
Nagrody i odznaczenia w zawodzie nauczyciela
Mimo iż występują jedynie co jakiś czas, to jednak nie sposób nie wspomnieć o nich w kontekście płacy, na jaką może liczyć nauczyciel. Mamy tu do czynienia z trzynastymi pensjami, nagrodami jubileuszowymi oraz wypłatami ze specjalnego funduszu nagród.
Zacznijmy od trzynastki, czyli dodatkowej pensji, która należy się każdemu nauczycielowi, który przepracuje cały rok kalendarzowy w jednej placówce. Otrzymuje on jedno dodatkowe, pełne wynagrodzenie. Jeśli pedagog nie pracował w danej szkole przez cały rok, to uzyskuje on prawo do trzynastej pensji w wysokości proporcjonalnej do przepracowanego okresu, jeśli wynosi on co najmniej 6 miesięcy.
Nauczyciele otrzymują również nagrody jubileuszowe, które są im przyznawane po przepracowaniu określonej ilości lat. Nagrody takie mają określone wysokości:
- za 20 lat pracy – 75% wynagrodzenia miesięcznego;
- za 25 lat pracy – 100% wynagrodzenia miesięcznego;
- za 30 lat pracy – 150% wynagrodzenia miesięcznego;
- za 35 lat pracy – 200% wynagrodzenia miesięcznego;
- za 40 lat pracy – 250% wynagrodzenia miesięcznego.
Placówki oświatowe mają obowiązek stworzenia specjalnego funduszu na nagrody dla nauczycieli. Wypłaca się je m.in za specjalne osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze. Takie dodatkowe środki pieniężne wypłacają organy zarządzające szkołą, dyrektorzy szkół, kuratorzy oświaty oraz minister właściwy do spraw oświaty i wychowania. Wysokość takich nagród ustalana jest przez organy decyzyjne w danej placówce.
Ile zarabia nauczyciel stażysta?
Nauczyciel z tytułem magistra, bezpośrednio po skończeniu własnej edukacji, rozpoczyna pracę w szkolę, na stanowisku stażysty. W tym czasie zarabia 3079 zł brutto, czyli niewiele więcej niż obecnie wynosi najniższa stawka krajowa, obowiązująca od 1 stycznia 2022. Wynagrodzenie nauczyciela stażysty wzrośnie w momencie, gdy otrzyma on awans, czyli najwcześniej po 9 miesiącach pracy.
Ile zarabia nauczyciel kontraktowy?
Drugi krok w karierze nauczyciela to stanowisko nauczyciela kontraktowego. Po zakończeniu stażu dyrektor szkoły rozpoczyna kwalifikację wraz z oceną danego pedagoga, która zakończona będzie uzyskaniem tytułu. Pensja będzie wówczas wynosić minimalnie 3167 zł brutto.
Ile zarabia nauczyciel mianowany?
Jak już wspomnieliśmy tytuł nauczyciela mianowanego można uzyskać po 2 latach i 9 miesiącach od uzyskania nauczyciela kontraktowego. Tutaj również ma bowiem miejsce 9 miesięczny staż. W czasie jego trwania bardzo istotne jest odpowiednie udokumentowanie swoich dotychczasowych osiągnięć zawodowych. Jeśli kandydat posiada tytuł naukowy doktora, to wymagany czas pracy skraca się do jednego roku. Pensja nauczyciela mianowanego wynosi minimalnie 3597 zł brutto.
Ile zarabia nauczyciel dyplomowany?
Jest to najwyższy stopień awansu zawodowego dla pracowników oświaty. Ponownie można go uzyskać po kolejnych 2 latach i 9 miesiącach. Można jednak skrócić ten czas o rok, jeśli kandydat posiada tytuł doktora lub pracował w szkole za granicą. Minimalna pensja dla nauczycieli posiadających takie doświadczenie wynosi 4224 zł brutto. Średnie wynagrodzenie nauczyciela dyplomowanego w Polsce to z kolei 6509,552 zł brutto.