Utrzymanie płynności finansowej to ważny element pracy każdego przedsiębiorstwa. Jeśli jednak zobowiązanie wobec nas jest już wymagalne, minął czas jego opłacenia, nie mamy czasu na prowadzenie windykacji wobec dłużnika, lub nie możemy wyegzekwować zapłaty, to możemy sprzedać wierzytelność firmie, która zajmuje się skupem długów.
W ten sposób odzyskujemy część pieniędzy, bo należy pamiętać, że długi sprzedaje się zawsze poniżej ich wartości nominalnej. Jednak jest to skuteczne rozwiązanie na przywrócenie lub utrzymanie płynności finansowej przedsiębiorstwa, w sytuacji, gdy kontrahent lub klient nie dokonają płatności na naszą rzecz.
Niekiedy istnieje możliwość sprzedaży takich długów bezpośrednio do firmy windykacyjnej, możemy również skorzystać z giełdy długów. Warto jednak pamiętać, że nie każdy dług może zostać sprzedany. W takiej sprzedaży kluczowe jest to, że pieniądze otrzymamy od razu.
Spis treści
Sposób na pozbycie się długu – cesja wierzytelności
Cesja wierzytelności to nic innego, jak umowa pomiędzy wierzycielem a podmiotem dokonującym zakupu wierzytelności. W ten sposób ustanowiony zostaje nowy wierzyciel. Co istotne takie rozwiązanie może zostać zastosowane bez zgody dłużnika. Informację na ten temat znajdziemy w artykule 509 Kodeksu Cywilnego. Należy go jednak poinformować o zmianie konta do płatności.
Taka umowa cywilnoprawna sprawia, że zmieniona zostaje strona, która będzie odtąd zajmowała się egzekwowaniem należności od dłużnika. Stanowi ona formę prawną opartą na sprzedaży długu. Kwestie z nią związane zawarte są w Kodeksie Cywilnym art. 509-516.
Dokładnie rzecz ujmując w takiej sytuacji mamy do czynienia z umową cesji wierzytelności lub umową przelewu wierzytelności. Na jej podstawie cedent (wierzyciel obecny) dokonuje przelania określonej wierzytelności na cesjonariusza. Od tego momentu to właśnie cesjonariusz staje się nowym wierzycielem dla dłużnika.
Dokonanie cesji wierzytelności w żaden sposób nie zmienia sytuacji dłużnika, nadal posiada on wymagalne zobowiązanie, które musi spłacić. Dochodzi jednak do stosunkowo niewielkiej zmiany – teraz zapłaty musi dokonać nowemu wierzycielowi.
Jeśli chodzi o dokładną formę umowy cesji wierzytelności, to prawnie może ona mieć dowolny charakter. Jednak znajdujemy jedno zastrzeżenie. A mianowicie, jeśli umowa taka dotyczy wierzytelności, które stwierdzone są pismem, to ich przekazanie na inną osobę również musi być pisemne.
Cesja/ przelew wierzytelności może być umową odpłatną lub bezpłatną. Fakt ten nie ma jednak żadnego wpływu na ważność samej umowy.
Poinformowanie dłużnika o dokonaniu cesji
Polskie prawo zakłada, że dłużnik nie musi wyrażać zgody na dokonanie cesji wierzytelności na nowy podmiot/osobę. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy umowa pomiędzy stronami zakłada, że przed dokonaniem cesji wierzyciel musi uzyskać zgodę dłużnika – jest to więc w tym wypadku kwestia umowna.
Niezbędne jest jednak przekazanie dłużnikowi informacji o cesji, co wywołuje również określone skutki prawne. Zanim poinformujemy o tym, że doszło do cesji dłużnik ma pełne prawo uregulować swoje zobowiązanie wobec pierwotnego wierzyciela. Cesja nie wpływa również w żaden sposób na prawa, jakie posiada dłużnik. Będzie on miał możliwość podnoszenia takich samych zarzutów względem nowego wierzyciela, jakie miałby do pierwotnego.
Nie zawsze może dojść do cesji wierzytelności
Kodeks Cywilny jasno określa, w jakich sytuacjach nie może dojść do cesji wierzytelności. Pośród ogólnych zasad dotyczących zobowiązań znajdujemy informacje o trzech sytuacjach, w których taka umowa jest niemożliwa i nie może zostać podpisana.
Niezgodna, sprzeczna z prawem | W tej kwestii ograniczenia narzuca ustawa, może to być odszkodowanie za szkodę na osobie, prawo do wynagrodzenia za pracę, lub też prawo pierwokupu, lub dożywocia. |
Istnienie zastrzeżenia umownego | Umowa między pierwotnym wierzycielem a dłużnikiem może zawierać zastrzeżenie, że nie ma możliwości zmiany wierzyciela. W takiej sytuacji bardziej uprzywilejowanej jest dłużnik. |
Właściwość zobowiązania | Cesja wierzytelności jest sprzeczna z właściwością zobowiązania m.in. w sytuacji świadczeń o charakterze osobistym, np. roszczenie o ochronę dóbr osobistych. |
Skorzystaj z giełdy długów i sprzedaj wierzytelność
Giełda długów bywa również nazywana giełdą wierzytelności. Jest to drugie rozwiązanie, z jakiego można skorzystać, aby skutecznie sprzedać długi. W sieci działa wiele takich giełd. Można jednak powiedzieć, że stanowią one pewien rodzaj rejestru informacji gospodarczych. Znajdujemy w nim informację o tym, jakie długi są wystawione do kupienia.
Jest to miejsce, gdzie kupić wierzytelność może właściwie każdy, a następnie zająć się odzyskiwaniem należności we własnym zakresie.
Co ciekawe, giełdy długów nie służą jedynie sprzedawaniu i kupowaniu długów. Oczywiście korzystają z nich wierzyciele, którzy chcą sprzedać dług i odzyskać należność, aby uzyskać lub utrzymać płynność finansową. Działają tu również podmioty, najczęściej firmy windykacyjne, które takie długi skupują i zajmują się ich odzyskiwaniem. Jest jednak jeszcze jedna ważna grupa osób, które pojawiają się na takich giełdach. Mowa o przedsiębiorcach, którzy mogą w ten sposób weryfikować uczciwość potencjalnych kontrahentów.
Sprzedaż długów – jakie długi i kiedy można sprzedać?
Jeśli rozważamy sprzedaż długu, warto kwestię te wcześniej dokładnie przemyśleć. Powinniśmy pamiętać, że nie każdy dług uda się sprzedać i że nie zawsze będzie na niego nabywca. Osoba, która chce kupić wierzytelność, w pierwszej kolejności dokonuje oceny dostępnych ofert. Dla niej taka transakcja ma być sposobem na zysk. W związku z tym najlepsze będą transakcje, które dają największe prawdopodobieństwo przeprowadzenia skutecznej windykacji.
Tak naprawdę im młodszy jest dług, tym wyższą cenę można za niego uzyskać, ponieważ większa będzie również szansa na odzyskanie należności. Ceny długów na giełdach są bardzo rozbieżne i w większości przypadków jednym z głównych kryteriów jest wypłacalność dłużnika. Jeśli istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że dłużnik spłaci całość zadłużenia w stosunkowo niedługim czasie, to taką wierzytelność można sprzedać nawet za 90% jej wartości.
Zdecydowanie najtrudniej o kupca na dług, który już jest ścigany przez komornika. Są to jednocześnie mało opłacalne transakcje, gdyż takie długi sprzedaje się za kilka lub kilkanaście procent wartości.
Jakie długi najłatwiej sprzedać?
- Długi, które są nieprzedawnione, bezsporne i wymagalne.
- Długi, których wyegzekwowanie jest możliwe. Osoba kupująca wierzytelność sprawdzi, czy dłużnik ma majątek, z którego można wyegzekwować należność.
- Długi, które mogą być dochodzone przed sądem.
- Długi, które powstały stosunkowo niedawno. Prosta zasada mówi, że im młodszy dług, tym łatwiej go odzyskać.
- Długi, które są uznane i potwierdzone pisemnie przez samego dłużnika.
- Długi, które nie mają innych wierzycieli, którzy już rozpoczęli ich egzekwowanie.
- Długi, które nie są egzekwowane przez komornika.
- Długi, które posiadają zabezpieczenie w postaci hipoteki lub zastawu.
Kto może kupować długi na giełdzie długów?
W tym wypadku niezwykle łatwo można odpowiedzieć na pytanie. Otóż nabyć dług na giełdzie długów może właściwie każdy. Nie ma w tej kwestii większych ograniczeń. Mimo wszystko najczęściej skupem długów zajmują się firmy windykacyjne, dla których podstawę działalności stanowi właśnie odzyskiwanie należności.
Wierzyciel wtórny – osoba kupująca dług
Osoba, która nabywa taki dług na giełdzie to wierzyciel wtórny, który kupuje wierzytelność od wierzyciela pierwotnego. Można powiedzieć, że jest to przeniesienie konieczności dochodzenia uiszczenia należności na inny podmiot. Dla firm windykacyjnych jest to opłacalne. Kupują długi za mniejsze kwoty, we własnym zakresie prowadzą do ich odzyskania w pełnej wysokości, więc na tym zarabiają.
Wierzyciel wtórny posiada dokładnie takie same uprawnienia, jak wierzyciel pierwotny. Ma prawo prowadzić windykację należności i występować do sądu o nakaz zapłaty. Warto wiedzieć również, że zbywca wierzytelności nie odpowiada za niewypłacalność dłużnika. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy taki punkt został zawarty w umowie. Jednak nie jest to korzystne dla sprzedającego i lepiej tego unikać. Mimo wszystko wówczas trzeba się liczyć z niższą ceną.
Czy warto kupić dług?
Z wielu względów zakup długów okazuje się korzystny dla wierzycieli wtórnych. Nabywają oni taką wierzytelność poniżej jej wartości nominalnej. Sprawia to, że jej odzyskanie pozwala na zarobek. Jest to skuteczny rodzaj biznesu.
Dług osoby prywatnej – czy go również można sprzedać?
Sprzedaż długów najczęściej odnosi się do tych firmowych. Okazuje się jednak, że dług osoby prywatnej również można sprzedać. W ten sposób przekazujemy jego egzekwowanie innej osobie. Jednak pojawiają się tu pewne ograniczenia jeśli chodzi o korzystanie z giełdy długów. Jest to miejsce, w którym ujawniane są dane osobowe dłużnika. W związku z tym z opcji wystawienia takiego długu możemy skorzystać dopiero w sytuacji, gdy zostanie on zasądzony. Wcześniej nie mamy prawa ujawniać danych dłużnika.
Sprzedaż długu z punktu widzenia dłużnika
To, że dług zostanie sprzedany właściwie nie ma dla dłużnika większego znaczenia. Zmienia się jedynie podmiot, któremu musi uregulować swoje zobowiązanie. Istotne jest, aby dłużnik został skutecznie poinformowany o zmianie wierzyciela, gdyż w przeciwnym razie, szczególnie jeśli ma więcej zobowiązań może w pewnym momencie nie wiedzieć co, gdzie, ile i komu musi zapłacić.
Problem pojawia się, gdy dłużnik wpada w tzw. spiralę i wiele jego długów trafia do różnych komorników i wierzycieli. A to zdecydowanie może utrudniać wyrównanie wszystkiego. Szczególnie jeśli wierzyciele często się zmieniają.
Sprzedaż długu z punktu widzenia wierzyciela
Jeśli ktoś zalega nam z płatnością, to ma to wpływ na płynność finansową naszej firmy. W takiej sytuacji w grę wchodzi albo skuteczna windykacja własna, albo właśnie sprzedaż długu. W prawdzie w wypadku sprzedaży otrzymujemy nieco mniejszą kwotę niż sama należność, jednak oszczędzamy czas i również środki związane z windykacją. Jest to więc dobre rozwiązanie dla osób prowadzących firmę.
W grę wchodzi oczywiście bezpośrednia umowa cesji wierzytelności lub wystawienie długu na giełdzie. Warto jednak pamiętać, że z taką decyzją nie warto długo zwlekać, gdyż za tzw. „młodsze” wierzytelności uzyskamy lepszą cenę, bo istnieje zdecydowanie większa szansa na ich odzyskanie w całości.